donderdag 24 september 2015

Eenzaamheid maakt ziek en vergroot de kans op overlijden - n.a.v. de Week tegen Eenzaamheid

Op de dag dat de Week Tegen Eenzaamheid 2015 begint, is het goed om weer eens stil te staan bij de negatieve gezondheidseffecten van eenzaamheid.

Die negatieve effecten zijn natuurlijk al langer bekend. Zie eerdere berichten op dit blog, zoals Eenzaamheid maakt ziek. Maar hoe? en Gezondheid en sociale omgeving (6): de lichamelijke mechanismen.

De eerder dit jaar verschenen studie Personal Networks and Mortality Risk in Older Adults: A Twenty-Year Longitudinal Study bevestigt nog eens hoe slecht wij eenzaamheid verdragen. Dit onderzoek heeft betrekking op tegen de 3000 Nederlanders die in 1992 tussen de 54 en 85 jaar oud waren en gedurende een periode van maximaal twintig jaar 6 maal gevolgd werden. Elke keer werd hen gevraagd naar hun gezondheid en naar eenzaamheid en sociale contacten. Tot 2013 werd vastgesteld wie er waren overleden.

De resultaten wijzen uit dat de subjectief gemeten eenzaamheid de kans op overlijden vergrootte en dat dit effect geheel was te verklaren uit de achteruitgang van psychische gezondheid. Die subjectieve eenzaamheid werd vastgesteld met antwoorden op vragen als "Er is altijd iemand met wie ik over dagelijkse problemen kan praten" en "Ik ervaar in het algemeen een gevoel van leegte". Hoe meer er eenzaamheid uit deze antwoorden naar voren kwam, hoe meer er symptomen waren van angst en depressie. En die laatste symptomen vergrootten dus de kans op overlijden.

In dezelfde richting wijzen objectievere maten van eenzaamheid. Alleen wonen vergrootte de kans op fysieke en psychische gezondheidsproblemen, die weer de kans op overlijden vergrootten. En minder vaak contact hebben met anderen deed hetzelfde, maar dan via grotere kansen op fysieke gezondheidsproblemen en cognitieve achteruitgang.

Tenslotte was het hebben van een groter en meer gevarieerd sociaal netwerk rechtstreeks beschermend voor overlijden. Een meer gevarieerd netwerk heb je bijvoorbeeld als het niet alleen bestaat uit familie, maar ook uit vrienden, buren en (ex-)collega's. Een persoon meer in je netwerk verkleint de kans op overlijden met 2 procent. En een uitbreiding met de diversiteit van je netwerk met een "rol" verkleint die kans met 5 procent. Uiteraard vermoed je ook hier dat er tussenliggende gezondheidsproblemen moeten zijn geweest, maar die konden in het onderzoek niet worden vastgesteld. Uit de studie wordt niet duidelijk of er gekeken is naar oorzaken van overlijden, waardoor niet duidelijk is of en bij wie er suïcide in het spel was.

Het is eens te meer duidelijk dat eenzaamheid een serieus maatschappelijk probleem is. Het is goed dat daar aandacht voor is, in deze Week tegen Eenzaamheid.

Geen opmerkingen: