Het stadje Crickhowell in Wales telt slechts 2063 inwoners. Dan verwacht je dat alle commerciële voorzieningen het loodje hebben gelegd en dat de voormalige winkelstraat een treurige aanblik biedt. Zoals in veel dorpen en stadjes, waar winkels zijn verdwenen. En dus ontmoetingsplekken. In de afgelopen halve eeuw hebben schaalvergroting en concentratie er voor gezorgd dat commerciële voorzieningen nauwelijks meer de sociale functie van trefpunt en ontmoeting vervullen.
Maar in Crickhowell is dat niet gebeurd. Het stadje telt 50 kleine bedrijfjes, van boekwinkel tot bakkerij, van zalmrokerij tot pub. En dus is het een levendig stadje. Hoe kan dat?
Dit bericht in de New York Times geeft daar antwoord op: Welsh Town Leads a British Revolt Against the Tax System and Corporations. Die revolte bestaat er uit dat de kleine ondernemers van Crickhowell de strijd hebben aangebonden met de grote multinationale winkelketens.
Die machtige winkelketens zijn er natuurlijk op uit om een zo hoog mogelijk rendement te onttrekken aan vestigingen. Dus zijn ze voortdurend op zoek naar de optimale vestigingsomvang, en die is meestal zo groot dat er als vanzelf een proces van schaalvergroting optreedt. Omdat bovendien winkelvestigingen van elkaars aanwezigheid profiteren, komt daar een proces van ruimtelijke concentratie bij. Zie Steeds minder ontmoetingsplekken door schaalvergroting en ruimtelijke concentratie.
En zo is de maatschappelijk nuttige combinatie van economische en sociale functies in de loop van de tijd teloorgegaan. De economie is het sociale leven gaan domineren. Economisch gezien zijn we er beter op geworden, maar sociaal zijn we er op achteruit gegaan. Zie Geld en "de rest".
Maar de strijd die Crickhowell tegen deze ontwikkeling is aangegaan, wijst ons er op dat dit niet zomaar een uitkomst is van hoe de markt nu eenmaal werkt. Want die strijd is vooral ook gericht tegen de Britse overheid, die kwistig is met belastingvrijstellingen voor die machtige multinationale ketens. De overheid geeft dus niet alleen vrij baan aan die schaalvergroting en concentratie, nee, zij bevordert dat proces actief door die fiscale cadeautjes.
Een middel dat Crickhowell nu in de strijd heeft gegooid, is een poging om de werkwijze van de multinationals na te bootsen. Door zich, als stad en de verzamelde ondernemers, juridisch te vestigen in een belastingparadijs, zodat ze qua belastingdruk op een lijn komen te staan met die grote multinationals. Maar de Britse belastingdienst heeft daar een stokje voor gestoken. Steden kunnen zich niet in het buitenland "vestigen", dat is voorbehouden aan ondernemingen.
Wat weer eens laat zien hoe overheden zich onderdanig hebben gemaakt aan economische macht. Met verwaarlozing van de sociale behoeften van hun burgers. Want uiteindelijk gaat het niet om economische, maar om sociale welvaart.
In Crickhowell gaat de strijd voort.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten