Waar het over zou behoren te gaan: de economische schade van het bezuinigingsbeleid

Omdat het gros van de economie-journalistiek dicht aanschurkt tegen de politici, is er veel te weinig aandacht in de media voor de economische schade van het bezuinigingsbeleid.

In Nederland en in Europa ging onder de politici na de eerste schrikreactie op de crisis van 2008 het sprookje rondzingen dat het snel en veel bezuinigen op de overheidsuitgaven de economie snel weer aan de praat zou krijgen. En veel is er bezuinigd. En nu het eindelijk met de economie weer ietsje beter gaat, dragen de politici graag de boodschap uit dat ze gelijk hadden. 

Je kunt wel zeggen dat die boodschap veel te weinig wordt weersproken. Niet alleen in de journalistiek, maar ook in de politiek zelf. Het moet bij de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer over van alles zijn gegaan, maar het flagrante falen van het bezuinigingsbeleid stond bepaald niet op de voorgrond. Het merendeel van de oppositie is al evenzeer onderdeel van de bezuinigingszeepbel. 

Gelukkig dat NRC/Handelsblad gisteren het woord gaf aan econoom Bas Jacobs. Zie Wat ze u niet vertelden gisteren. Jacobs kan waardering opbrengen voor sommige hervormingen, maar acht het bizar dat de overheid na 2011 als een bezetene is gaan bezuinigen. Daardoor verslechterde steeds de economie, wat weer leidde tot nieuwe bezuinigingen en lastenverzwaringen. Met weer nieuwe verslechteringen tot gevolg. Om maar te voldoen aan de Europese eis van een begrotingstekort van maximaal drie procent. Het is, zegt Jacobs, als een hond die achter zijn eigen staart aanrent.

Dat is bizar omdat de overheid nu bezig is netto vermogen op te bouwen, in plaats van in de diepste crisis in 80 jaar de pijn daarvan over de tijd uit te smeren.

Kun je de schade van dat foute beleid in euro's uit drukken? Jacobs schat dat het falende beleid, samen met dat op het terrein van de huizenmarkt, banken en pensioenfondsen, een structureel inkomensverlies van 11-12 procent per jaar van het nationale inkomen heeft veroorzaakt. 

Een verlies dat een structureel gat in de overheidsbegroting van 5 procent van het nationale inkomen betekent. Hoe ironisch dat dat percentage ongeveer even groot is als de winst voor de overheidsfinanciën van alle (bezuinigings)maatregelen die sinds 2008 zijn doorgevoerd.

Conclusie van Jacobs: 

Het op orde brengen van de staatsfinanciën is ... een uiterst pijnlijk en economisch onnodig kostbaar experiment geweest. (...)

We zijn door de Grote Recessie meer dan 10 procent van het inkomen kwijtgeraakt, structureel. Vele bedrijven zijn failliet gegaan. En de langdurige werkloosheid is sterk opgelopen. Dit grote verlies is mede veroorzaakt door falend macro-economisch beleid. Teveel korte-termijntekortreductie en te weinig herstel van balansen in de private sector. Na vele jaren saneren komt Rutte II in 2016 eindelijk met een lastenverlichting. Het is nog steeds nodig, maar het is zwabberbeleid en het komt 6 jaar te laat.

 Het is goed dat het in de krant staat. Maar nieuw is de kritiek natuurlijk niet. Zelfs het CPB was begin dit jaar al kritisch. Om nog maar te zwijgen van het vernietigende rapport van de Brusselse denktank Bruegel eind vorig jaar. En er was natuurlijk ook Coen Teulings.

Je zou wensen dat het eens iets zou uithalen. In de journalistiek. Een ander beleid. Misschien zelfs excuses.

Of komen er nieuwe leiders naar voren, zoals Jeremy Corbyn in Engeland?

Nee, zo onwaarschijnlijk is dat niet. Zie Why a resurgent, unapologetic left is on the rise globally.