Tony Atkinson overleden - Econoom die wel de gebreken van de markt en de noodzaak van overheidsingrijpen zag

De Britse econoom Tony Atkinson is overleden. Ik stond vorig jaar bij zijn werk stil naar aanleiding van de lezing die hij toen in Amsterdam gaf en het interview dat de Volkskrant toen met hem had. Zie Atkinson: werkloosheidsbestrijding moet (weer!) veel hoger op de agenda. Die lezing en dat interview waren weer naar aanleiding van het verschijnen van wat zijn laatste boek zou worden: Inequality. What Can Be Done.

Atkinson is vooral bekend geworden door zijn ongelijkheidsonderzoek, maar zijn werkterrein was breder. Het ging hem om de gebreken van de markt en om de overheidstaken die daaruit voortkomen. Hij noemde dat public economics en hij was de oprichter van de Journal of Public Economics.

Zijn ongelijkheidsonderzoek was een deel van dat werkterrein. Voortkomend uit het inzicht dat de markt niet als vanzelf een optimale inkomen- en vermogensverdeling genereert. En daardoor een overheid nodig heeft die niet alleen reageert op uitkomsten van de markt, door belastingheffing en herverdeling, maar ook actief omstandigheden schept die economische groei voor iedereen en rechtvaardige verhoudingen bevordert.

Daarmee is zijn werk een verademing vergeleken met de neoliberale fantasiewereld waarin veel andere economen en, helaas, veel politici de laatste tientallen jaren verkeren. Je mag wel zeggen dat hij bij uitstek iemand was die de inspanning en toewijding opbracht om onze inzichten in de goede werking van het publieke domein te vergroten. Denk aan mijn vorige bericht, op de drempel van 2017.

Kijk even naar dit korte YouTube-filmpje waarin Atkinson aan het woord is (en lees dan hieronder verder):

Wijze woorden, waarvan ik de volgende even opschrijf:

Economics is not being just a positive subject, it's a moral science. If you hold particular values about the situation, then how should we translate those into measures that the government can apply and use to analyze how the society is performing. (...) I think the key thing, in fact, is not to focuas on taxes and transfers but on what happens before that, on the incomes people get. What happens to them when they leave school, the jobs they can get in to, the pay they get, the wealth they get from inheritances or other sources, all these things determine their start in life and what their incomes are before the government gets to work on taxes.and transfers.

Inequality has been in all the headlines. But the key question, to my mind, is what we're going to do about it. There has been less concrete in terms of proposals which we could realistically think of introducing to have a serious effect on helping people and providing a fairer society.

Lees ook Beatrice Cherrier (Remembering Tony Atkinson as the architect of modern public economics). En Geoff Riley (RIP Sir Tony Atkinson).

En lees vooral ook The 15 Proposals from Tony Atkinson’s ‘Inequality – What can be done?’. Daar gaat het o.a. over de noodzaak van een werkgelegenheidsdoelstelling, over een kapitaalsuitkering aan iedereen bij het bereiken van de volwassen leeftijd, over progressievere tarieven in de inkomstenbelasting en over een participatie-inkomen (basisinkomen).

Zouden voorstellen als deze alstublieft weer deel mogen gaan uitmaken van het politieke debat? Zou de sociaaldemocratie zich alstublieft weer eens willen bezinnen op waar het ook al weer om ging?