Meer pro-sociaal gedrag als je minder tijd hebt om na te denken

De vraag of mensen van nature goed zijn kun je proberen te beantwoorden door kinderen van rond de twee en een half jaar te onderzoeken. Dat gebeurde in het onderzoek waar ik in dit bericht bij stil stond: Zijn wij van nature goed? Ja, maar...  Uit dat onderzoek bleek dat de kinderen even positief reageerden als zij zelf iets voor elkaar kregen dan als dat iemand anders lukte.

Op die leeftijd leven wij dus al mee met iemand anders en ervaren we het succes van de ander alsof het ons eigen succes is. Dat doet vermoeden dat we bij onze geboorte zo zijn toegerust dat we het meeleven met anderen niet met veel moeite hoeven aan te leren. Het "zit in ons".

Een andere aanwijzing voor onze natuurlijke goedheid zou zijn als zou blijken dat wij meer pro-sociaal zijn als we minder tijd hebben om na te denken. Als het onze eerste impuls is om iemand te helpen die hulp kan gebruiken, dan wijst dat er op dat die goedheid als het ware is ingebakken. Zeker als zou blijken dat we minder zouden helpen als we meer tijd hebben. Het nadenken over wat het helpen ons zou kosten, zou dan tot gevolg moeten hebben dat we onze help-impuls onderdrukken.

Of dat zo werkt, is onderzocht in de studie Intuitive help and punishment in the field van onderzoekers van de Erasmus Universiteit. Ze deden dat onderzoek op het Malieveld in Den Haag. Een van de onderzoekers stelde zich daar op en liet

een handschoen op de grond vallen als er een voorbijganger naderde. Daarbij de indruk wekkend dat hij dat zelf niet merkte.

Hij deed dat oftewel als die voorbijganger op 13 meter afstand was oftewel als die al tot 4,5 meter genaderd was.

Die afstanden waren gemarkeerd met fietsen die daar onopvallend waren neergezet (er stonden meer fietsen). Op de foto zie je een situatie met een korte afstand. (Overgenomen van het Supplementary material.)

Gekeken werd of de voorbijganger gewoon doorliep of op de ene of de andere manier hielp (de handschoen oppakken en aanreiken of er op attenderen dat de handschoen was gevallen). Naderhand werden alle voorbijgangers ondervraagd, waarbij bij degenen die gewoon waren doorgelopen gevraagd werd of ze het vallen van de handschoen hadden opgemerkt. Als dat niet het geval was, werden ze niet meegeteld.

Het bleek toen dat in die gevallen waarin de afstand 4,5 meter was, waarin je ongeveer 3,5 seconden de tijd hebt, meer voorbijgangers hielpen (74,6 procent) dan wanneer de afstand 13 meter was en je ongeveer 10 seconden de tijd hebt (56,5 procent), een statistisch significant verschil. Hoe minder tijd je hebt om na te denken, hoe groter de kans dat je helpt.

Er is meer onderzoek dat in deze richting wijst. Ik denk even terug aan het bericht Op de automatische piloot zijn we pro-socialer dan wanneer we nadenken. Daar bleek dat mensen pro-socialer zijn als ze afgeleid worden door iets anders. In het onderzoek bestond die afleiding er uit dat ze een vrij lang getal moesten onthouden.