Bestaansonzekerheid, ziektekostenverzekering en sociale cohesie - En over Obamacare

Het ervaren van bestaansonzekerheid heeft heel negatieve gevolgen. Lees nog even deze eerdere berichten:

• Ervaren van veel gedoe geeft grotere kans op waandenkbeelden
• Meer fysieke pijn bij grotere bestaansonzekerheid - Komt door verlies van controle over het leven
• Meer over het littekeneffect en het angsteffect van werkloosheid
• Beleid dat bestaansonzekerheid zaait, oogst rechts-extremisme

In een maatschappij als de onze gaat het bij bestaansonzekerheid vrijwel altijd om het te kampen hebben met financiële onzekerheid, zoals door werkloosheid of baanonzekerheid. Maar een bron van onzekerheid is ook dat je ziek kunt worden en met de kosten van medische zorg te maken krijgt. En die kunnen zoals bekend hoog zijn.

De meeste ontwikkelde landen kennen daarom een wettelijk geregelde collectieve ziektekostenverzekering, die inhoudt dat iedereen verzekerd is, ook degenen die zulks op een particuliere markt nooit zouden kunnen betalen.

Uitzondering was tot de invoering van Obamacare (de Affordable Care Act) de Verenigde Staten. Niet dat iedere Amerikaan nu verzekerd is, maar het aantal verzekerden is wel sterk gestegen. Dat betekent dat voor veel Amerikanen hun bestaanszekerheid is toegenomen.

Er is nu nieuw onderzoek dat een licht werpt op wijdere gevolgen van die toegenomen bestaanszekerheid: Beyond Health Effects? Examining the Social Consequences of Community Levels of Uninsurance Pre-ACA. De onderzoekers, Tara McKay en Stefan Timmermans, analyseerden de data van de Los Angeles Family and Neighborhood Survey, die voorafgaand en na de invoering van Obamacare waren verzameld.

Ze konden daardoor buurten vergelijken waarvan meer of minder bewoners tegen ziektekosten waren verzekerd. Gecontroleerd voor allerlei relevante variabelen (inkomen, gezondheid, veiligheid, armoede, residentiële stabiliteit) leverde dat op dat in buurten met meer verzekerden de sociale cohesie groter was dan in buurten met minder verzekerden.

Bij die sociale cohesie ging het om zaken als het elkaar kennen, het goed met elkaar omgaan, vertrouwen in elkaar hebben en onderlinge hulpvaardigheid. Het verband zie je hieronder afgebeeld: hoe meer onverzekerden in een buurt, hoe lager de sociale cohesie (overgenomen uit het artikel).

Over de vraag hoe dit te verklaren, valt van alles te zeggen. De onderzoekers overwegen dat zorgaanbieders verplicht zijn om onverzekerden in spoedgevallen te behandelen, uiteraard uiteindelijk op kosten van de wel verzekerden. Dat kan de onderlinge verhoudingen verstoren. 

Met de invoering van Obamacare is er daarentegen een expliciet collectief arrangement, waarin iedereen naar vermogen bijdraagt. En dat draagt misschien weer bij aan een gevoel van onderlinge solidariteit, dat in het teken staat van bestaanszekerheid voor iedereen.

Het grote belang van bestaanszekerheid voor mensen én voor de sociale verhoudingen wordt daarmee weer iets duidelijker.