maandag 28 mei 2018

Waarom niet dankjewel zeggen niet onbeleefd en onopgevoed is

Bij de bakker krijgen kleine kinderen wel eens een krentenbol en bij de slager wel eens een plakje worst. Je maakt dan eigenlijk altijd mee dat de ouder die daarbij aanwezig is, aan het kind vraagt "Wat zeg je dan?", als het kind niet al uit zichzelf "Dank u wel" heeft gezegd. We vinden dat kinderen moeten leren om dankjewel te zeggen als je iets krijgt of als iemand iets voor je doet.

Maar hoe vaak zeggen we eigenlijk dankjewel in zulke gevallen? En is dat cultuurafhankelijk?

De onderzoekers van de studie Universals and cultural diversity in the expression of gratitude gingen dat na door filmopnames van dagelijkse, informele interacties te analyseren die op acht verschillende plekken op aarde gemaakt waren. Zie het plaatje voor de locaties, met bij elke locatie de betreffende taal die wordt gesproken.


Ze selecteerden alle episodes waarin iemand aan een ander iets vroeg, zoals "Geef je het zout even door?", en inventariseerden of aan het verzoek werd voldaan en of daarop wel of niet met een of andere vorm van dankbetuiging werd gereageerd.

En wat bleek? Bijna altijd werd het verzoek ingewilligd en bijna nooit werd dankjewel gezegd.

Je ziet in het volgende plaatje de verdeling van de percentages dankbetuigingen over de verschillende locaties:


Zijn mensen dan zo onbeleefd en onopgevoed?

Nee natuurlijk. Het elkaar als vanzelfsprekend bijstaan en samenwerken (gemeenschapsgedrag) was een zo essentieel onderdeel van de menselijke sociale evolutie dat wij er over het algemeen nog steeds van uitgaan dat iets voor iemand doen de gewoonste zaak van de wereld is. In die Paleo Sociale Omgeving was helpen, delen en samenwerken de dagelijkse gang van zaken. Dankjewel zeggen zou op die vanzelfsprekendheid juist inbreuk hebben gemaakt.

Daarmee komt overeen dat in de meer geïndividualiseerde West-Europese samenlevingen (Italië en Engeland in het plaatje hierboven), die dus wat de dagelijkse interacties aangaat verder van de Paleo Sociale Omgeving verwijderd zijn, vaker dankjewel wordt gezegd.

Maar zelfs ook daar dus maar weinig.

Geen opmerkingen: