Zondagochtendmuziek - Handel: Da tempeste (Julia Lezhneva, Helsinki Baroque Orchestra)

Dat moet een feestje geweest zijn, gisteren in het Amsterdamse Concertgebouw. Concerto Kölln trad op met baroksopraan Julia Lezhneva. Ik luisterde zo nu en dan naar de rechtstreekse uitzending op Radio 4. En ik werd daar heel vrolijk van. Hier kun je de hele uitzending beluisteren.

Julia Lezhneva is wel een fenomeen. Geboren op het eiland Sachalin in het Russisiche verre oosten, waar eind negentiende eeuw Tsjechov rondreisde om zich te informeren over de barre leefomstandigheden in de strafkampen. Waar René Féret die prachtige film over maakte: Anton Tchékhov 1890.

Maar terug naar Julia Lezhneva. Hier zingt ze de prachtige aria Da tempeste uit Giulio Cesare van Händel. Blijf na afloop luisteren en kijken, want er komt nog veel meer.

Mensen gedragen zich pro-socialer als je hen er even aan herinnert wat moreel juist is

Mensen zijn morele wezens, maar geen morele robots. We zijn in staat om rekening te houden met anderen, dus tot pro-sociaal of gemeenschapsgedrag, maar we kunnen ook egoïstisch zijn of zelfs vijandig (statuscompetitiegedrag).

Vaak is het voor de hand liggend en vanzelfsprekend om rekening te houden met anderen. Je komt dan niet eens op het idee om egoïstisch te zijn. Maar vaak is er ook onduidelijkheid; je kunt het ene, maar ook het andere doen.

Hoe krijg je mensen er in zulke situaties toe om voor het morele gedrag te kiezen? Verschillende mogelijkheden zijn bekend en hun effecten zijn ook sociaalwetenschappelijk onderzocht. Zo kun je een kleine beloning in het vooruitzicht stellen. Of juist een boete voor het egoïstische gedrag. Maar zulke "prikkels" hebben hun bezwaren. Zie Waarom het niet eenvoudig is om mensen met prikkels te beïnvloeden en Over waarom je goede burgers niet kunt vervangen door goede prikkels - Sam Bowles.

Nieuw onderzoek wijst nu uit dat je ook kunt volstaan met mensen er even aan te herinneren wat het juiste morele gedrag is. Dus met het geven van een duwtje in de goede richting (een nudge). Zie  What’s the right thing to do? Increasing pro-sociality with simplemoral nudges.

De onderzoekers lieten mensen keuzes maken tussen pro-sociale en egoïstische opties in het Dictator-spel en in het gevangenendilemma. Het bleek toen dat degenen die van te voren de vraag kregen voorgelegd wat volgens hen (of volgens anderen) de moreel juiste keuze zou zijn, meer voor het pro-sociale gedrag gingen.

Dat effect bleef bestaan in een volgende keuzesituatie, waarin ze er niet nog eens die vraag kregen voorgelegd. En hetzelfde effect werd gevonden in een vervolgonderzoekje waarin mensen konden kiezen hoeveel ze aan een goed doel wilden geven.

We zouden met zijn allen, en als maatschappij, beter af zijn als we ons vaker pro-sociaal gedroegen. Maar misschien beseffen we niet genoeg dat mensen vaak een duwtje in de goede richting nodig hebben. We zijn weliswaar morele wezens, maar geen morele robots.

Pro-sociaal gedrag ten opzichte van vreemden is evolutionair gezien een uitbreiding van ouderlijke zorg

Update. Zie nu ook Why it can make sense to believe in the kindness of strangers.

De meest voor de hand liggende verklaring voor de opvallend grote mate waarin wij mensen tot altruïstisch of pro-sociaal gedrag bereid zijn, ook ten opzichte van vreemden, lijkt te zijn dat dit gedrag een uitbreiding is van de zorg voor nakomelingen (broedzorg) die wij gemeen hebben met andere zoogdieren.

Dat vermogen en de neiging tot broedzorg vereisen dat we getriggered kunnen worden door signalen van hulpbehoeftigheid en kwetsbaarheid van anderen (empathie) en daarop kunnen reageren met het bieden van zorg en steun. Dat zoogdieren bestaan, betekent dat er in het verleden op zulke vermogens en neigingen succesvol is geselecteerd.

Uiteraard is die broedzorg allereerst gericht op nageslacht en dus is verwantschapsherkenning ook onderdeel van het "broedzorgpakket" van emoties en vermogens. Maar verwantschapsherkenning is niet perfect. Of anders gezegd, we zijn niet op perfecte verwantschapsherkenning geselecteerd.

Daardoor zijn "vergissingen" mogelijk: we voelen empathie met een vreemde die in nood verkeert en schieten te hulp. Zulke "vergissingen" zie je bij veel diersoorten en zelfs tussen verschillende soorten. Zie het bericht over huisdieren en vriendschappen tussen soorten. Maar het maken van die "vergissingen" kan ook positief uitwerken op je eigen overleving en dan kan er juist op worden geselecteerd.

Dat is het geval bij soorten die doen aan cooperative breeding (coöperatieve broedzorg). Zie hier mijn eerdere berichten daarover. In zulke gevallen wordt de zorg voor nageslacht gedeeld met anderen. Wij mensen zijn van oorsprong cooperative breeders. In de Paleo Sociale Omgeving schoten andere groepsleden, ook niet-verwanten, te hulp bij het grootbrengen van de kinderen. Zie bijvoorbeeld Een samenleving zonder emotionele verwaarlozing van kinderen. Kan dat? De Hadza.

Als eenmaal die coöperatieve zorg noodzakelijk is voor overleving en voortplanting, dan zal er op de emoties en vermogens daartoe sterker worden geselecteerd. Dus ook op die uitbreiding daarvan tot niet-verwanten en wellicht zelfs tot vreemden die kwetsbaar zijn en hulp nodig hebben.

De gedachte dat het helpen van vreemden ook inderdaad voortbouwt op die zorg voor nageslacht, dus op de ouderlijke zorg, wordt ondersteund door de nieuwe studie Amygdala–midbrain connectivity indicates a role for the mammalian parental care system in human altruism.

We weten dat de amygdala en bepaalde subcorticale hersengebieden actief zijn bij ouderlijke zorg. De onderzoekers vergeleken de activiteit van deze gebieden bij personen die een ondubbelzinnig altruïstische daad hadden verricht (een nier hadden afgestaan aan een vreemde) met een controlegroep. Het bleek toen dat de grotere mate van sympathie die de altruïsten voelden voor een kwetsbaar iemand correspondeerde met een grotere activiteit van de amygdala, die subcorticale hersengebieden en de verbindingen daartussen.

De onderzoekers zien dat als een ondersteuning van de gedachte dat menselijk pro-sociaal gedrag ten opzichte van vreemden een uitbreiding is van ouderlijke zorg.

Ook met Trump aan de macht zijn Amerikanen overwegend centrum-links

Update. Als Amerikanen inderdaad overwegend centrum-links zijn, hoe slagen de Republikeinen er dan in om toch de verkiezingen te winnen? Door langs verschillende wegen, en met hulp van de Russen, de democratische gang van zaken zoveel mogelijk buiten werking te stellen. Zie daarover nu (april 2019): De mensheidsgeschiedenis in drie stappen - 16 - Hoe het Amerikaanse Grote Geld zich verdedigt tegen de democratie.

Het domein van de publieke besluitvorming, dat van de democratie en de politiek, is in de mensheidsgeschiedenis zo nieuw dat je niet kunt verwachten dat mensen er gemakkelijk hun weg in vinden en weloverwogen tot oordelen komen.

We zijn weliswaar gewend om die oordelen te rangschikken op het continuüm van links (ruwweg: meer overheid) naar rechts (ruwweg: minder overheid), maar de meeste kiezers zijn helemaal niet zo vertrouwd met die tweedeling.

In zijn opiniestuk in de New York Times van vorige week (America Is Not a ‘Center-Right Nation’) herinnert Eric Levitz aan het onderzoek van de politicoloog Philip E. Converse uit 1964, waaruit bleek dat slechts 17 procent van de Amerikaanse kiezers het verschil tussen links (liberal) en rechts (conservative) goed kon uitleggen. De grote meerderheid bracht niet zijn stem uit op grond van een duidelijke politieke ideologie. Dat klassiek geworden onderzoek werd beschreven in het essay The nature of belief systems in mass publics.

Sindsdien zijn Amerikanen niet ideologischer gaan denken over de politiek, ondanks dat het politieke speelveld sterk is gepolariseerd. Levitz verwijst naar het boek Neither Liberal nor Conservative. Ideological Innocence in the American Public van Donald R. Kinder en Nathan P. Kalmoe.

Voor de meeste mensen geldt dat ze weinig tijd hebben om zich in politieke denkbeelden en discussies te verdiepen en daar ook weinig in geïnteresseerd zijn. Veel kiezers vinden weliswaar van zichzelf dat ze "links" of 'rechts" zijn, maar wat die etiketten precies inhouden, dat hebben ze niet altijd zo duidelijk voor ogen.

Dat betekent dat de politici een grote verantwoordelijkheid hebben in het omlijnen en differentiéren van het politieke speelveld. In de woorden van Levitz:

One crucial implication of this finding is that political elites have enormous power to dictate ideological terms to their rank-and-file supporters. For a healthy chunk of conservative Republicans and liberal Democrats, the “liberal” and “conservative” position on most issues is whatever their party leaders say it is. Donald Trump’s success at redefining conservative voters’ consensus views on free trade, American policy toward Russia and the relevance of personal morality to effective political leadership offers a particularly vivid illustration of this phenomenon.

Ik denk daarbij natuurlijk ook aan de sociaal-democratische omarming van het neo-liberalisme en het daarmee uit het politieke speelveld nagenoeg laten verdwijnen van linkse standpunten.

Maar wat zie als je kiezers naar hun mening vraagt over allerlei politieke strijdpunten? Dan blijkt dat de meerderheid van de Amerikanen een door de overheid georganiseerde en gefinancierde gezondheidszorg wil (Obamacare), hogere belastingen voor de rijkeren, gratis onderwijs en betere sociale voorzieningen.

Als het om de issues gaat in plaats van om de ideologie, dan zijn de meeste Amerikanen links. Dat lijkt in deze tijd algemener op te gaan: de kiezers zijn linkser dan de politici.

Doughnut Economics. Over Kate Raworth, Herman Daly en de economie

Aan het lezen in Doughnut Economics. Seven Ways to Think Like a 21st-Century Economist van Kate Raworth.  Het boek krijgt terecht veel aandacht (zie hier haar optreden in Buitenhof) en de Nederlandse vertaling is in de maak.

Dat die aandacht er is, stemt tot grote tevredenheid. Want zo heel nieuw zijn de ideeën van Kate Raworth nu ook weer niet, terwijl ze wel van groot en actueel belang zijn. Zij is daar zichzelf terdege van bewust, want ze laat niet na om voorlopers naar voren te halen.

Een van die voorlopers is Herman E. Daly, die al in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw pleitte voor een manier van economisch denken waarin wel rekening wordt gehouden met de effecten op milieu en gemeenschap.

Raworth pleit voor een economie die als een donut naar binnen en naar buiten begrensd is.

Naar binnen door de basisbehoeften van mensen, waaronder de sociale behoeften, als uitgangspunt te nemen. Bedenk dat in het gangbare economische denken "behoeften"worden weggezet als "psychologisch". Economen willen over die behoeften niet nadenken en hebben het over (gebleken) voorkeuren.

En naar buiten door zich er rekenschap van te geven dat de aarde en dus de fysieke bronnen eindig zijn.

Ik bedacht me dat ik For the Common Good. Redirecting the Economy Toward Community, the Environment, and a Sustainable Future van Herman Daly en John B. Cobb, Jr. in de kast heb staan. Het verscheen voor het eerst in 1989, maar ik heb de editie van 1994.

Ik sloeg het even op. In hoofdstuk 1 (The Fallacy of Misplaced Concreteness in Economics and Other Disciplines) lees je hun kritiek op het vak economie. Met die fout van de misplaatste concreetheid (zie ook hier) doelen Daly en Cobb op concrete conclusies trekken uit (altijd onvermijdelijke) abstraheringen zonder zich er rekenschap van te geven dat die abstracties de werkelijkheid geweld aan doen.

Mijn oog viel op deze passage (p. 37), die eigenlijk heel precies en bondig verwoordt wat er schort aan het gangbare economische denken en waarvan het boek van Raworth een fraaie uitwerking is. Hier volgt hij (cursiveringen en alinea's van mij):

What is the set of abstractions that political economy has riveted on economic thought and at which it has come to a self-satisfied halt? One of the most important is the abstraction of a circular flow of national product and income regulated by a perfect competitive market. This is conceived as a mechanic analogy, with motive force provided by individualistic maximization of utility and profit, in abstraction from social community and biophysical interdependence.

 What is emphasized is the optimal allocation of resources that can be shown to result from the mechanical interplay of individual self-interests. What is neglected is the effect of one person's welfare on that of others through bonds of sympathy and human community, and the physical effects of of one person's production and consumption activities on others through bonds of biophysical community.

Mooi! En wat mooi dat Raworth er nu, na al die jaren, zo goed in slaagt om deze ideeën onder de aandacht te brengen.

En ik dacht natuurlijk ook even terug aan mijn eigen "lessen uit het verleden" ten behoeve van de toekomst, waarin het ook ging om die "bonds of sympathy and human community".

Zie Geld en ‘de rest’: Over uitzwerming, teloorgang van gemeenschap en de noodzaak van gemeenschapsbeleid, dat in 2003 verscheen in de Sociologische Gids.

En zie in dat verband ook het bericht op dit blog Leert het verleden lessen? En over sociale zeepbellen van eerder dit jaar.

Waardoor neemt de criminaliteit af? De rol van buurtorganisaties in de Verenigde Staten - En over het hart van de sociologie

Update. Ook de New York Times besteedt nu aandacht aan dit onderzoek. Zie The Unsung Role That Ordinary Citizens Played in the Great Crime Decline van Emily Badger.

De politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten zijn zacht gezegd zorgwekkend. Maar laten we eens stilstaan bij een trend die opvallend positief is: de sinds het midden van de jaren 90 steeds maar dalende criminaliteitscijfers. De cijfers voor de geweldsmisdrijven halveerden en de vermogensmisdrijven namen af met ruim 40 procent (What Caused The Crime Decline?).

Dat is een indrukwekkende daling. Wat kunnen daarvan de oorzaken zijn geweest? Een reeks van meer of minder goed onderbouwde verklaringen is aangedragen. Zie voor overzichten 10 (Not Entirely Crazy) Theories Explaining the Great Crime Decline, What Caused the Crime Decline? en
What Caused the Great Crime Decline in the U.S.?.

Ook in Nederland maken we een opvallende daling van de criminaliteit mee. Zie Verdere daling geregistreerde misdrijven en verdachten voor de cijfers sinds 2007 (maar de daling was al eerder ingezet). En ook hier zijn allerlei mogelijke verklaringen aangedragen, zoals hier door het WODC.

Maar er is nu de nieuwe Amerikaanse studie Community and the Crime Decline: The Causal Effect of Local Nonprofits on Violent Crime, die laat zien dat in de Verenigde Staten de daling van de geweldsmisdrijven in ieder geval voor een deel ook is toe te schrijven aan de toegenomen activiteit van nonprofit organisaties die op lokaal niveau werkzaam zijn.

Het gaat dan om organisaties die

• zich specifiek richten op misdaadpreventie
• werken aan buurtontwikkeling (denk aan wat wij opbouwwerk noemen)
• zich bezig houden met drugsbestrijding
• job training aanbieden en arbeidspotentieel vergroten (workforce development programs)
• vrijetijds- en sociale activiteiten organiseren voor jongeren.

Kortom, om organisaties die proberen om lokaal een veilige, sociale omgeving proberen tot stand te brengen, waarin mensen elkaar kennen, waarin degenen die dat nodig hebben worden geholpen en waarin mogelijkheden bestaan om je vrije tijd zinvol en samen met anderen te besteden.

En ja, dat is natuurlijk eigenlijk "gewoon" de sociale omgeving zoals mensen die nodig hebben om zich tot verantwoordelijk en moreel persoon te kunnen ontwikkelen. Zeg maar een gemeenschapsomgeving. Die tegenwoordig niet meer als vanzelfsprekend aanwezig is, maar die je wel met inspanning (soms veel inspanning) en goede wil (soms veel goede wil) tot stand kunt brengen.

En die dus aanwijsbaar lagere criminaliteitscijfers tot gevolg heeft.

De onderzoekers plaatsen hun werk terecht in de theoretische traditie van het "systemische model van de gemeenschapsorganisatie" en van de sociale desorganisatietheorie, die tot het hart van de sociologie gerekend kunnen worden. Denk aan het werk van Robert J. Sampson (Mensen wonen in buurten! Nieuw boek van Robert Sampson).

Kan het kapitalisme de democratie in stand houden?

De democratische nationale staat leek na de Tweede Wereldoorlog een verworvenheid die niet meer in gevaar zou komen.

Maar wat zich nu in de Verenigde Staten afspeelt, zet je aan het denken. Of zich daar de scheiding der machten, met name die tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht, zal weten te handhaven, zal moeten blijken, misschien binnen een paar dagen.

Maar ook in Europa is het spannend. Zal de eurozone zich in democratische richting ontwikkelen? Zie Sekte-achtig beleid in de eurozone door een democratische tekort. Zal de democratie zich kunnen handhaven in de landen met opkomend rechts-extremisme? Hoe gaat het verder in Hongarije en in Polen?

De grote vraag lijkt te zijn of het economische systeem van het kapitalisme de democratie in stand kan houden. In 2011 noemde Kenneth Rogoff (Is Modern Capitalism Sustainable?) een rijtje van vijf problemen die het kapitalisme zou moeten oplossen om zich te kunnen handhaven: publieke goederen, ongelijkheid, gezondheidszorg, toekomstige generaties en het financiële stelsel. Het leek mij toen dat het handhaven van de democratie daar als zesde probleem aan moest worden toegevoegd: Het zesde probleem dat het kapitalisme moet oplossen: de democratie.

De ontwikkelingen sinds 2011 lijken dat inzicht alleen maar urgenter te hebben gemaakt.

Als we er even van uitgaan dat kapitalisme en democratie uiteindelijk verenigbaar met elkaar zullen blijken te zijn, wat zijn dan de grote gevaren die we het hoofd moeten bieden?

Wat zich aan mij opdringt, is dat het gaat om twee gevaren, die met elkaar samenhangen: dat van de ongelijkheid en dat van de media.

De sterk toegenomen ongelijkheid in de meeste kapitalistische landen heeft een reeks van negatieve gevolgen, die samen een zichzelf versterkend en onomkeerbaar proces in werking lijken te zetten. Waardoor een correctie via democratische weg sterk wordt bemoeilijkt en een opeenvolging van dictatoriale stelsels afgewisseld door revoluties waarschijnlijker wordt. Zie Loopt het kapitalisme op zijn laatste benen? Economische, maar ook sociaalwetenschappelijke inzichten.

Daarmee hangt het tweede probleem samen. Bij extreme ongelijkheid is de kans groot dat de rijke bovenlaag de democratie kaapt door zich meester te maken van de media. Democratie heeft media nodig die in dienst staan van de democratie. Een volk dat niet voldoende en onpartijdig geïnformeerd is, kan niet over zijn eigen lot beslissen. Maar als de media (ook de sociale media!) in de greep zijn van het grote geld, dan is er geen garantie dat aan die voorwaarde is voldaan. Lees nog eens In een democratie kun je de nieuwsvoorziening niet zomaar aan de markt, en dus aan het grote geld, overlaten en Door slechte media hebben we slecht geïnformeerde kiezers die slecht geïnformeerde leiders kiezen.

Hoe zich dat de komende jaren (maanden?, weken?, dagen?) zal ontwikkelen, wie zal het zeggen?

Over het verband tussen narcisme en rechts-extremisme

Rechts-extremisme en narcisme lijken allebei toe te nemen.

Dat rechts-extremisme toeneemt, is af te lezen aan verkiezingsuitslagen. Even aangenomen dat die niet gemanipuleerd zijn, wat in de Verenigde Staten misschien nog wel zal blijken het geval te zijn geweest. Update. En in het Verenigd Koninkrijk.

Dat narcisme is toegenomen lijkt op grond van sociaalwetenschappelijk onderzoek waarschijnlijk. Zie The Narcississm Epidemic.

Hoe zou het zitten met de samenhang tussen die twee trends?

Dat blijkt ervan af te hangen met welk aspect van rechts-extremisme je te maken hebt. Sympathie hebben voor rechts-extremistische opvattingen en politieke partijen hangt namelijk zowel samen met de Sociale Dominantie Oriëntatie (SDO) als met Right-Wing Authoritarianism (RWA).

Als je hoog scoort op die Sociale Dominantie Oriëntatie, dan ben je gefascineerd door de gedachte dat de samenleving een statushiërarchie is van groepen en door de innerlijke behoefte om jezelf en je groepsgenoten (het eigen volk) aan de top daarvan te zien. Je bent het dan opvallend veel eens met
uitspraken als:

• Sommige groepen mensen zijn gewoon inferieur aan andere groepen
• Het is oké als sommige groepen betere levenskansen hebben dan andere
• Als bepaalde groepen meer hun plaats kenden, dan hadden we minder problemen

Hier kun je je eigen SDO-score te weten komen.

Met een hoge RWA-score wordt een net iets ander aspect van rechts-extremisme gevangen. Het gaat dan om het onderschrijven en aanhangen van traditionele normen en waarden, het je zelf daaraan onderwerpen en het opleggen ervan aan anderen, als het moet met geweld. Zie The Authoritarians van Bob Altemeyer. Je RWA-score is hoger als je het meer eens bent met uitspraken als:

• Our country desperately needs a mighty leader who will do what has to be done to destroy the radical new ways and sinfulness that are ruining us.
• The only way our country can get through the crisis ahead is to get back to our traditional values, put some tough leaders in power, and silence the troublemakers spreading bad ideas.
• It is always better to trust the judgement of the proper authorities in government and religion than to listen to the noisy rabble-rousers in our society who are trying to create doubt in people's minds.

Hier kun je je eigen RWA-score te weten komen.

Hoewel SDO en RWA enigszins met elkaar samenhangen (ik zag een correlatie van .38 voorbijkomen), is er een duidelijk onderscheid. En dat komt aan het licht als je kijkt naar hoe beide met narcisme samenhangen.

De nieuwe studie On Self-Love and Outgroup Hate: Opposite Effects of Narcissism on Prejudice via Social Dominance Orientation and Right-Wing Authoritarianism, die werd uitgevoerd in Engeland, de Verenigde Staten en Polen, laat namelijk zien dat narcisme positief samenhangt met SDO, als je controleert voor RWA, maar zelfs negatief samenhangt met RWA, als je controleert voor SDO.

En dat valt eigenlijk wel te begrijpen. Een narcist ziet zichzelf natuurlijk aan de top van de statushiërarchie. Niemand kan hem (of haar) overtreffen. We zagen al dat zulks geldt voor de eigen groep ("Eigen volk eerst"), maar dat daarachter puur egoïsme schuilgaat ("Ik eerst"). Dat moet wel sterk samengaan met een hoge SDO-score. Anderen moeten zich onderwerpen aan degenen die boven hen staan en ik ben degene die helemaal bovenaan staat.

Maar dat gaat minder goed samen met die RWA-trek. Want die houdt in dat je je behoort te onderwerpen aan de traditionele normen en waarden en aan het gezag dat daaruit voortvloeit. Dat leidt weliswaar tot agressie tegenover anderen die rebelleren, maar houdt ook in dat je jezelf onderwerpt.

En dat laatste, dat is een stap die een narcist nooit zal zetten.

Ik dacht bij die narcist, met dus een hoge SDO-score, aan Geert Wilders. 

En bij die niet-narcist, maar wel met een (behoorlijk) hoge RWA-score, aan Sybrand Buma.

Zondagochtendmuziek - Richter, Kagan & Gutman play Shostakovich Piano Trio no. 2 - video 1984

Het Vrijdagse lunchpauzeconcert in TivoliVredenburg werd verzorgd door leerlingen van de European Chamber Music Academy. Het Trio Artio speelde het Tweede Pianotrio van Sjostakovitsj en het Helikon Kwartet het eerste Strijkkwartet van Beethoven.

Allebei indrukwekkende uitvoeringen. Sjostakovitsj schreef dat pianotrio in het voorjaar van 1944, nadat in januari van dat jaar de Duitse belegering van Leningrad was beëindigd. En nadat zijn boezemvriend Ivan Sollertinsky, aan wie de muziek is opgedragen, plotseling was overleden.

Het is schrijnende muziek, waar je, als dat fysiek mogelijk was, een half uur ademloos naar zou luisteren. Lees hier de fraaie beschrijving op de Hyperion-website, met frases als:

Shostakovich at his bleakest, savagely ironic, biting discords and obsessive repetition, an image of sustained destructive power, leaving the bleak landscape as empty as when we entered it.

Het contrast tussen de aard van de muziek en de jeugdigheid van de uitvoerenden drong zich op (Judith Fliedl, viool; Christine Roider, cello; Johanna Estermann, piano). Maar met wat een ernst en concentratie en intensiteit werd het gespeeld.

Maar hier is een wel heel Russische uitvoering. Door de grootheden Sviatoslav Richter, Oleg Kagan en Natalia Gutman. In het Poesjkin Museum in het kader van de December Nachten op 12 december van het jaar 1984.

Een paar maanden later zou Michail Gorbatsjov de overleden Konstantin Tsjernenko opvolgen als partijleider.

Crowdfunding succesvoller bij beroep op pro-sociaal gedrag

De meeste mensen hebben een bereidheid om iets goeds te doen voor anderen. Om anderen bij te staan ook als je dat zelf iets kost of inspanning vraagt. Dat pro-sociale of gemeenschapsgedrag is onderdeel van ons gedragsrepertoire doordat mensen daar in het verre verleden gedurende de lange periode van de Paleo Sociale Omgeving op geselecteerd zijn.

In die omgeving, die van groepen jagers-verzamelaars die voor hun overleving sterk waren aangewezen op onderlinge samenwerking en delen van de beschikbare bronnen, werd van dag tot dag een groot beroep gedaan op ieders neiging tot dat soort gedrag. Je groeide erin op, zag het om je heen gebeuren en deed eraan mee als een vanzelfsprekendheid. Uiteraard waren er wel eens strubbelingen, maar die konden meestal collectief worden opgelost.

De sociale omgeving waarin mensen tegenwoordig opgroeien en hun dagen doorbrengen, wijkt daar natuurlijk behoorlijk vanaf. Zo vaak gebeurt het niet dat anderen een beroep doen op onze bereidheid om iets goeds te doen. Er is waarschijnlijk een grotere hulpbereidheid dan in werkelijkheid wordt aangeboord.

Ik moest daaraan denken toen ik de nieuwe studie Go pro bono: Prosocial language as a success factor in crowdfunding onder ogen kreeg.

De onderzoekers analyseerden een groot aantal projecten op het online crowdfunding platform Kickstarter op het percentage pro-sociale woorden dat in de beschrijving gebruikt werd. Update. De onderzoekers geven in een Appendix de gehele lijst van woorden. Enkele voorbeelden: altruistic, charity, civic, co-operative, collective, communal, compassion, donate, egalitarian, equality, fairness, generosity, etc.).

Hoe meer van zulke woorden, die er dus op wijzen dat je een goed doel dient als je deelneemt, hoe meer deelnemers een project wist te werven en hoe groter de kans dat het benodigde bedrag ook werkelijk binnengehaald werd.

Dit werd aangevuld met een experimenteel onderzoekje, waarin proefpersonen konden aangeven of ze een project zouden steunen of niet. Ook toen bleek dat de steun toenam als er meer een beroep werd gedaan op de neiging tot pro-sociaal gedrag.

Het zou best eens kunnen zijn dat we in een maatschappij leven waarin we te weinig worden uitgenodigd om anderen bij te staan en iets goeds te doen voor anderen.