Commissie-Melkert adviseert een norm voor het 'werktekort'

Oké, het rapport van de Commissie-Melkert, die linkse oplossingen voor de crisis moest ontwikkelen, is vandaag verschenen. Het is hier te downloaden. Ik had daar al een poos nieuwsgierig naar uitgekeken. Zie dit bericht en dit bericht. Ik ga het rustig lezen, maar nu alvast een eerste reactie.

Waar ik op hoopte is dat het rapport er voor zou pleiten om het macro-economische doel van de volledige werkgelegenheid weer terug te brengen in het hart van beleid en politiek. Dus weg van de rampzalige gedachte dat als de overheidsbegroting maar in evenwicht is en de prijzen stabiel zijn, dat dan alles vanzelf verder goed komt. Dat idee stond aan de grondslag van het bezuinigingsbeleid en weinigen geloven nu nog dat dat beleid succesvol is.

En mijn eerste indruk is dat het rapport niet teleurstelt. Mijn oog viel op deze passage:

Over de hele wereld maken mensen zich het meest zorgen om werk, werk en nog eens werk – voor henzelf en voor hun kinderen. Waarom krijgt deze bezorgdheid zoveel minder aandacht dan de financiële sector? Waarom konden overheden wel de rol van ‘banker of last resort’ spelen, maar niet de rol van ‘employer of last resort’? De onaanvaardbaar hoge werkloosheidscijfers, vooral in Zuid en Oost-Europa – maar ook in Nederland – tonen de beperkingen van de “vrije markt”. Een bloeiende handel is voor iedereen van levensbelang en zit in de mens ingebakken. Markten behoren in hun functioneren echter wel dienstbaar te zijn aan maatschappelijke doelstellingen en bij te dragen aan het benaderen van volledige werkgelegenheid. Daarvoor pleiten zowel morele als economische argumenten.

En even verderop:

Europa zal aan de drie-eenheid van tekort, inflatie en schuld de variabelen werkgelegenheid en lange termijn investeringen moeten toevoegen als harde kwantitatieve criteria voor het toezicht door de politieke en monetaire autoriteiten. De commissie pleit voor het vastleggen van twee evenwaardige normen: een trendmatige norm voor het begrotingstekort: 3% of lager én een trendmatige norm voor het ‘werktekort’: werkloosheid 5% of lager. De politieke betekenis hiervan is dat als niet aan beide tegelijk wordt voldaan er een probleem is dat om een oplossing vraagt met inzet van een mix van beleidshervormingen, budgettaire en/of monetaire maatregelen. Hiervoor zijn twee belangrijke institutionele hervormingen nodig.
Ten eerste aanvulling van het mandaat van de ECB en van De Nederlandsche Bank zodat naast prijsstabiliteit ook werkgelegenheid als doel van monetair beleid zal gelden. Dit is in overeenstemming met wat bijvoorbeeld in de VS de taak is van het Federal Reserve System
met president Bernanke’s “pledge” vorig jaar om verruimd monetair beleid te voeren teneinde de werkloosheid in de VS fors te verminderen met 6,5% als ijkpunt. En ten tweede aanvulling van het EMU Stabiliteitsverdrag met het werkloosheidsijkpunt van 5% als richtsnoer van politiek handelen. Voor een geïntegreerd monetair, budgettair en sociaal beleid en voor regulering van de interne markt is een stevig financieel fundament nodig, waarmee de Unie tegenslagen kan opvangen en in betere tijden de economie kan stimuleren door te investeren in innovatie, werk en infrastructuur. De invoering van Euroobligaties is een middel om dat fundament te realiseren.

Dat voorstel om naast de norm voor het begrotingstekort een daaraan evenwaardige norm voor de werkloosheid toe te voegen is een vondst. Waarom 5 procent? Tja, dat is natuurlijk net zo willekeurig als dat percentage van 3 voor het begrotingstekort. Belangrijker is dat beide normen evenwaardig moeten zijn. Interessant is ook het voorstel dat de ECB expliciet een dubbel mandaat zou moeten krijgen: naast prijsstabiliteit ook volledige werkgelegenheid. Zie daarover ook nog eens James Galbraith.

De PvdA zou er goed aan doen om dit voorstel meteen te omarmen. Blijft mijn verbazing dat de partij ooit het pad van de doelstelling van de volledige werkgelegenheid heeft verlaten.