zaterdag 27 december 2014

Vakantiebaantjes werken preventief tegen jeugdcriminaliteit - En over waarom dat zo is

Criminaliteit is vooral een jongerenprobleem. Als je een grafiek bekijkt van aantallen verdachten naar leeftijd per 1000 inwoners van de betreffende leeftijdsgroep, dan zie je een curve die vanaf zo'n 12 jaar steil klimt naar zo'n 18 tot 20 jaar en dan weer afneemt. Zoals de grafiek hieronder (CBS/WODC 2009), die dateert uit 2006, maar het patroon is door de jaren heen hetzelfde.
fig58_600

We zijn geneigd om dat verschijnsel als een onvermijdelijkheid te beschouwen. Het is nu eenmaal zo dat jongeren nog niet willen deugen en daar moeten we ons maar bij neerleggen.

Maar is dat wel zo? Want je zou kunnen denken dat wij dit patroon met zijn allen tot stand brengen door dat wij onze jongeren veroordelen tot hun eigen wereld, de sociale wereld van leeftijdsgenoten. Het zou om allerlei redenen veel beter zijn om kinderen zo gauw mogelijk te integreren in een leeftijdsgemengde sociale wereld. Kinderen en jongeren doen dan veel rijkere en waardevollere ervaringen op wanneer ze alleen onder leeftijdsgenoten verkeren.

We weten al dat leeftijdsgemengde schoolklassen er toe bijdragen dat kinderen minder agressief zijn en minder last hebben van sociaal-emotionele problemen en eenzaamheid. Wat er op wijst dat wij met de strikte leeftijdssegregatie die wij in ons onderwijs hanteren, sociale omstandigheden creëren die pestgedrag bevorderen. Onder leeftijdsgenoten is het zaak om stoer te doen en je partijtje mee te blazen in de competitie om populariteit en status. Zie Het beste middel tegen pesten: leeftijdsgemengde groepen.

Dat criminaliteitspatroon lijkt in dezelfde richting te wijzen. Crimineel gedrag kan een middel zijn om in de leeftijdsgroep van peers status en aanzien te verwerven. Bovendien hebben allerlei vormen van criminaliteit te maken met een gebrek aan impulsbeheersing. Impulsbeheersing moet je leren en het kan helpen om veel met voorbeelden daarvan in aanraking te komen. Maar die vind je uitgerekend niet in de groep van leeftijdsgenoten, want daar is impulsiviteit juist stoer en dus nastrevenwaardig.

Hoe zou je kunnen aantonen dat die gescheiden sociale wereld van jongeren bijdraagt aan dat opmerkelijke criminaliteitspatroon? Door jongeren eens uit die wereld te halen en hen te integreren in de wereld van volwassenen. En dan te kijken of ze zich vervolgens minder crimineel gedragen dan andere jongeren waar mee je dat niet hebt gedaan.

Je zou dat bijvoorbeeld kunnen doen door jongeren met en zonder een vakantiebaan met elkaar te vergelijken. En dat is precies wat in Chicago is gebeurd en waarvan in Science van begin deze maand door criminologe Sarah B. Heller verslag wordt gedaan. Zie Summer jobs reduce violence among disadvantaged youth (betaalpoort).

Ruim 1600 jongeren, gemiddeld 16 jaar oud, uit achterstandswijken met een hoog niveau van criminaliteit werden willekeurig verdeeld over een groep met een vakantiebaan en een groep zonder vakantiebaan (de controlegroep). Die laatste groep kwam op een wachtlijst te staan. Die vakantiebanen hielden in dat acht weken lang vijf dagen per week en vijf uur per dag gewerkt werd. Tenzij er ook een sociaal-emotionele training werd gevolgd, die in werktijd plaatsvond en die gericht was op het beter beheersen van het eigen gedrag. De jongeren ontvingen het minimumloon, een maaltijd per dag en bustickets voor het woon-werkverkeer.

De banen waren geselecteerd met het oog op mogelijkheden om interesses en vaardigheden te verkennen, om kennis over beroepen op te doen, om team- en leiderschapsvaardigheden te ontwikkelen en om creativiteit te tonen en problemen op te lossen. Het ging om banen in de nonprofit sector en bij de overheid. Voorbeelden van banen waren: begeleider bij zomerkampen, werken in een buurttuin, kantoorbaan of begeleider bij de YMCA en assistent van een wethouder. De jongeren met een vakantiebaan kregen bovendien een mentor toegewezen.

Alle jongeren werden 16 maanden gevolgd. In die periode werd 17 procent van de jongeren in de controlegroep aangehouden voor een misdrijf. De groep met een vakantiebaan verschilde daarvan wat betreft het aantal geweldsmisdrijven. Dat lag 43 procent lager dan bij de controlegroep, een groot en statistisch significant verschil. Dit lag er niet aan dat die jongeren door hun vakantiebaan minder in de gelegenheid waren om misdrijven te plegen, want de afname vond vooral plaats in de periode na afloop van de vakantiebaan en hield gedurende die 16 maanden aan. Anders gezegd, het verschil met de controlegroep werd met de tijd groter.

Dit wijst er op dat de ervaringen die werden opgedaan het gedrag van de jongeren in gunstige zin veranderde. Dit bleken niet de ervaringen te zijn van de sociaal-emotionele training, want het gevolgd hebben van die training voegde aan het effect van de vakantiebaan op zich niets toe. Dit kan er aan liggen dat de vaardigheden die op die training geleerd werden, even goed tijdens het werk werden verworven. Door het contact met de mentor, dat behoorlijk intensief was, of gewoon door het werk zelf en de omgang met andere volwassenen. Denk aan impulsbeheersing, doelgerichtheid en frustratietolerantie.

Het zou dus wel eens kunnen zijn dat die verandering van sociale omgeving, van de leeftijdshomogene peergroup naar een omgeving met volwassenen, cruciaal is geweest. Bovendien een omgeving waarin de jongeren in aanraking kwamen met sociaal verantwoordelijk gedrag van die volwassenen en waarin ook verantwoordelijk gedrag van henzelf verwacht werd. Kortom een omgeving waarin de morele intuïties van het rekening houden met anderen konden worden aangeleerd, niet door instructie, maar eenvoudig door er mee in aanraking te komen.

Een aanwijzing dus dat een relatief kleine interventie, een vakantiebaan, een grote invloed kan hebben op jongeren, juist omdat ze voor het overige vrijwel geheel onder leeftijdsgenoten verkeren. Dat zegt ook iets over het soort werk dat die invloed uitoefent. Dat contact met volwassenen, daar gaat het om. En het blijft vreemd dat wij de waarde daarvan voor jongeren nog steeds zo weinig onder ogen zien.

Denk in dit verband ook nog even aan de gunstige effecten van de maatschappelijke stage. Zie Maatschappelijke stage geeft gelegenheid tot pro-sociaal gedrag - En daardoor worden jongeren pro-socialer en Maatschappelijke stage is heel goed voor jongeren - Hoe meer, hoe beter.
Update. En zie ook het bericht Door leeftijdssegregatie grotere kans om met geweld in aanraking te komen.
Update. Update. En zie ook dit bericht in de Washington Post: Chicago gave hundreds of high-risk kids a summer job. Violent crime arrests plummeted.

Geen opmerkingen: