Sociale controle op basis van het vermogen tot morele verontwaardiging is ouder dan de mens, maar kwam toch vooral tot ontwikkeling in de samenlevingen van jagers-verzamelaars. Dus in de Paleo Sociale Omgeving, die zeker al zo'n 45.000 jaar geleden bestond. Onze verre voorouders wisten met dit vermogen het voor elkaar te krijgen dat profiteurs en bedriegers en bazige types door sociale sancties, zoals genegeerd of uitgesloten te worden, onder de duim werden gehouden. Sterker, door die sancties wisten de overtreders van de normen zich waarschijnlijk minder goed voort te planten, waardoor hun genen ook min of meer werden "uitgewied". Min of meer, want we kennen dit gedrag natuurlijk ook nog in onze huidige maatschappij.
Of misschien neemt het in onze tijd juist weer toe. Dat zou kunnen omdat die morele verontwaardiging tegenwoordig niet altijd zo gemakkelijk in sancties kan worden omgezet. Christopher Boehm, een van de grote kenners van de Paleo Sociale Omgeving, schrijft daarover in de NewScientist. Zie de link hieronder. Aanleiding is het wangedrag in de financiële sector, dat de kredietcrisis van 2008 en daarmee tot op de dag van vandaag veel menselijke ellende heeft veroorzaakt. Terwijl de kans dat een bankrover zijn straf niet ontgaat, behoorlijk groot is, lukt het de financiële fraudeurs en zelfverrijkers tot nu toe heel goed om er zonder kleerscheuren af te komen.
Terwijl onze morele verontwaardiging over hun wangedrag groot is. Dit wijst er op dat de grote mate van machtsongelijkheid die er in onze maatschappij bestaat, samen met de ingewikkeldheid en ondoorzichtigheid van ons democratische en juridische stelsel, er voor zorgen dat degenen die zich hebben misdragen door intensieve lobby's de dans weten te ontspringen.
Christopher Boehm vraagt zich af waar dat toe moet leiden. (Tot revolutie? Zoals in te hiërarchisch geworden samenlevingen natuurlijk niet ongewoon is.) In ieder geval is duidelijk dat dat oeroude systeem van op morele verontwaardiging gebaseerde sanctionering nu in zijn voegen kraakt.
Banks gone bad: Our evolved morality has failed us - opinion - 25 March 2013 - New Scientist:
'via Blog this'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten