Hoe groot is de steun voor de verzorgingsstaat? En wat denken burgers over de houdbaarheid er van?

Ondanks dat politici er tot nog toe behoorlijk mee weg komen als ze beweren dat de verzorgingsstaat economisch niet houdbaar is en zelfs dat het voor uitkeringstrekkers zelf beter zou zijn als ze verplicht te werk gesteld worden, is de steun voor de verzorgingsstaat groot. Zie het bericht Burgers willen geen kleinere overheid met lagere belastingen voor informatie over Nederland en Groot-Brittannië. En zie het bericht Verzorgingsstaat, welvaart en geluk voor aanwijzingen dat verzorgingsstaten niet alleen bijdragen tot economische welvaart, maar ook tot geluksgevoelens.

Dat beeld wordt bevestigd door de nieuwe studie The Welfare State or the Economy. Preferences, Constituencies and Strategies for Retrenchment  (betaalpoort), die informatie verschaft over wat burgers in West-Europa van de verzorgingsstaat vinden. Het gaat over de volgende landen: België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië. Ierland, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, Zweden en Zwitserland.

Als je die landen bij elkaar neemt en kijkt naar de stelling "De overheid moet maatregelen nemen om de ongelijkheid in inkomens terug te dringen" dan is 24% het daar helemaal mee eens en 45% is het er mee eens. Samen dus 69%, een zeer ruime meerderheid. Daartegenover staat 13% die het er mee oneens is en een schamele 2,3% die het er helemaal mee oneens is. De rest, 15,8%, is het er noch mee eens, noch mee oneens. Er is weinig twijfel dat de verzorgingsstaat in deze landen op grote instemming kan rekenen.

Maar hoe zit het dan met het mogelijke bezwaar dat de verzorgingsstaat weliswaar een mooi idee is, maar dat al die herverdeling en uitkeringen economisch niet meer houdbaar zijn? Dus met de, overigens onjuiste, gedachte dat verzorgingsstaat en hoge economische groei niet goed samen gaan? Dat is de gedachte waarmee sommige politici verdedigen dat het allemaal wat minder moet. De overheid moet een kopje kleiner, dat is voor iedereen beter. Zeggen ze.

Hoe denken de burgers daarover? Dat is na te gaan door te kijken naar hoe mensen reageren op de stelling "De sociale voorzieningen leggen een te grote druk op de economie". Als je het daar mee eens bent, dan twijfel je dus aan de houdbaarheid van de verzorgingsstaat. Welnu, 5,4% is het daar helemaal mee eens en 32,6% mee eens. Samen dus 38%, die aan de houdbaarheid twijfelt. Daartegenover is 5,1% het er helemaal mee oneens en 29,7% het er mee oneens. Samen bijna 34%, die vindt dat de verzorgingsstaat houdbaar is. Een grote groep, iets meer dan 27% zit in het midden.

Dat wijst er op dat die politici die uitdragen dat het allemaal wat minder moet, er toch nog in slagen om 38% van het kiezersvolk daarin mee te krijgen. Het grootste deel daarvan is dus wel aanhanger van het idee van de verzorgingsstaat.

Maar een meerderheid is dat bepaald ook weer niet. En dat percentage zou nog flink kunnen dalen als burgers wat beter zouden worden voorgelicht. Laat ik me zelf nog even citeren:

Al met al redenen om te denken dat die opbouw van de verzorgingsstaat na de Tweede Wereldoorlog in de westerse landen niet zomaar een voorbijgaand verschijnsel is. Ik denk als je de menselijke sociale natuur combineert met algemeen kiesrecht en met voldoende garanties voor goed onderwijs en goede informatievoorziening, dat er dan altijd een behoorlijk omvangrijke verzorgingsstaat uit te voorschijn komt. Mensen zijn bereid daarvoor te betalen.