Update. Nu, in augustus 2022, wordt het steeds duidelijker hoe succesvol het presidentschap van Joe Biden is. Succesvol in vele opzichten, die je kunt samenvatten als een omslag van van statuscompetitief overheidsbeleid (gedreven door streven naar macht, overheersing en onderdrukking) naar gemeenschapsbeleid (gedreven door iedereen-telt-mee). Dit bericht dateert van 17 mei 2021 en kan gezien worden als een aankondiging van wat zou volgen.
Verkiezingen kunnen ingrijpende gevolgen hebben en dat wordt wel heel goed geïllustreerd aan wat zich sinds 20 januari in de Verenigde Staten afspeelt, de datum dat Joe Biden, na zijn royale verkiezingsoverwinning vorig jaar, aantrad als president. Ik stond daar op 29 januari al bij stil in het bericht Wat is hier aan de hand? Is dit echt het begin van een historische omslag van statuscompetitief overheidsbeleid naar gemeenschapsbeleid?
Wat hier precies aan de hand is, wordt nu nog duidelijker met deze notitie (issue brief) van de Raad van Economische Adviseurs van de nieuwe regering: Building Back Better: The American Jobs Plan and the American Families Plan.
Niet alleen wordt daarin afscheid genomen van het economisch beleid, als je dat al beleid mag noemen, van Bidens voorganger, nee, er wordt korte metten gemaakt met het beleid van de afgelopen veertig jaar. In de Verenigde Staten heeft tot in de hoogste regeringskringen de overtuiging postgevat dat het neoliberale experiment met minder overheid, lagere belastingen en meer markt als een grote mislukking dient te worden beschouwd. Neem de eerste alinea:
For the past four decades, the view that lower taxes, less spending, and fewer regulations would generate stronger economic growth has exerted substantial influence on U.S. public policy. Over this period, the United States has underinvested in public goods such as infrastructure and innovation, and gains from growth have accrued disproportionately to the top of the income and wealth distribution. Long-standing racial, ethnic, and gender disparities persist. In addition, while historic progress has been made in expanding health insurance, more remains to be done to provide adequate protection against economic risk. Indicators of deprivation, such as child poverty, are too high, and declines in overall life expectancy in some years prior to the pandemic, accompanied by increased disparities, are cause for concern.
Het is de hoogste tijd voor een andere economische theorie:
The economic theory underlying President Biden’s American Jobs Plan and American Families Plan is different. These proposed policies reflect the empirical evidence that a strong economy depends on a solid foundation of public investment, and that investments in workers, families, and communities can pay off for decades to come.(...)
In order to function and deliver strong and shared economic gains, markets need an engaged, effective public sector. From policies that spur innovation and facilitate labor supply to those that provide investments in children and protections against economic insecurity, the public sector has an important role to play in supporting the economy. These types of public programs enable market actors to go about the business of producing goods and services. But when policymakers direct the public sector not to do those things—not to invest in innovation, in supporting labor force participation, in children, or in protection from risk—everyone suffers from slower economic growth, greater inequality, and reduced economic security.
Waarna een opsomming volgt van de aanwijzingen voor het belang van overheidsuitgaven en -investeringen voor de groei van de productiviteit en daarmee van de levensstandaard. Dan gaat het om de publieke infrastructuur, onderzoek en innovatie, marktinterventies om onvoorziene rampen het hoofd te bieden (pandemieën, klimaatverandering), onderwijs en jeugdzorg en arbeidsomstandigheden, waaronder goede kinderopvang en betaald verlof.
Maar dan gaat het nog alleen over de voorwaarden voor economische groei. Daarnaast is er natuurlijk ook de morele kant van de zaak: worden de economische opbrengsten wel rechtvaardig genoeg verdeeld?
Growth is only one part of the economic story. An economy where economic gains are not shared is one that is not delivering on its full promise to those who do the work of producing 4 economic output. There is also evidence that greater inequality, in turn, hampers growth through negative effects on innovation and productivity.
Met terecht, in de laatste zin, de toevoeging dat ongelijkheid niet alleen moreel slecht uitpakt, maar ook juist in economisch opzicht.
Er ligt dus een overheidstaak om de ongelijkheid niet uit de hand te laten lopen, zoals in de Verenigde Staten, maar niet alleen daar, is gebeurd. Dus hogere belastingen, vooral aan de top.
Tenslotte: de overheid heeft tot taak om zijn burgers bestaanszekerheid te verschaffen, een taak die in die 40 jaar neoliberale ideologie veel te veel is verwaarloosd, ja, zelfs bewust genegeerd.
New forms of protection against economic insecurity are necessary to ensure that unavoidable risks do not become avoidable economic pain. Research finds that social insurance programs not only directly reduce hardship and financial risk, they also moderate economic downturns, improve health, and save lives. Investments in expanded social insurance would build on a long tradition of American social insurance programs, including unemployment insurance; Social Security; and Medicare, Medicaid, and the Affordable Care Act. Moreover, they would stand in sharp contrast to recent trends that have increased economic insecurity such as the replacement of traditional pensions with 401(k)s, declining rates of unionization, and the erosion of the value of the minimum wage.
Anders gezegd, terugkeer naar de weg die na de Tweede Wereldoorlog werd ingeslagen, die van de opbouw van de verzorgingsstaat. Er is 40 jaar lang een dwaalspoor bewandeld.
Met de regering-Trump was wel een dieptepunt bereikt in de dominantie van het statuscompetitiepatroon, met serieuze bedreigingen voor de democratie.
Maar nu kunnen de Verenigde Staten weer als voorbeeld dienen. Ook voor Nederland, waar we na de Grote Financiële Crisis natuurlijk al afscheid hadden moeten nemen van die neoliberale dwaalwegen, In plaats daarvan maakten we de VVD de grootste partij. We lopen nu ineens sterk achter bij wat zich in de Verenigde Staten afspeelt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten