Over Sociale Dominantie en "In Rotterdam spreken we Nederlands"

Waar komt de behoefte uit voort om een verkiezingsaffiche met de tekst "In Rotterdam spreken we Nederlands" langs de weg te plaatsen?

Uit een serieuze zorg over een gebrekkige integratie van buitenlanders? Die daardoor minder kansen maken op de arbeidsmarkt en vaker in een uitkeringssituatie terecht komen? Die zorg kan serieus zijn in twee opzichten. De VVD, de partij die deze affiches plaatste, is serieus bezorgd om het lot van immigranten. Of serieus in de zin dat de VVD bevreesd is dat onze sociale voorzieningen te kostbaar worden als er te veel immigranten komen die daar gebruik van gaan maken.

Maar die behoefte kan ook te maken hebben met de neiging tot superioriteitsgevoelens. De neiging om de eigen groep en andere groepen in een statushiërarchie in te delen, waarin het gerechtvaardigd is dat de eigen groep zich overheersend gedraagt. Andere groepen moeten hun plaats weten en zich voegen naar de eisen die de eigen groep stelt.

Die neiging staat sociaalwetenschappelijk bekend als de Sociale Dominantie Oriëntatie. En er is nu onderzoek dat laat zien dat mensen die meer een Sociale Dominantie Oriëntatie hebben, ook meer van mening zijn dat de eigen taal aan immigranten dwingend dient te worden opgelegd. Ook zijn ze meer van mening dat illegale buitenlanders dienen te worden gedeporteerd. Zie de studie Social Dominance and the Cultural Politics of Immigration (pdf), die pas is verschenen.

Het geconfronteerd worden met gebruik van een andere taal door immigranten leidt bij mensen die meer sociaal dominant zijn meer tot boosheid en tot een gevoel van bedreiging dan bij mensen die minder dominant georiënteerd zijn. En die boosheid en gevoel van bedreigd worden hangen samen met politieke standpunten als het opleggen van de eigen taal aan immigranten en het willen deporteren van illegalen.

Wat die Sociale Dominantie Oriëntatie precies inhoudt, wordt duidelijk als je de lijst met 16 uitspraken ziet waarmee hij wordt gemeten. Hoe meer je het eens bent met de eerste 8 uitspraken en hoe meer je het oneens bent met de tweede 8 uitspraken, hoe meer je sociaal dominant georiënteerd bent.

1. Some groups of people are simply inferior to other groups.
2. In getting what you want, it is sometimes necessary to use force against other groups.
3. It’s OK if some groups have more of a chance in life than others.
4. To get ahead in life, it is sometimes necessary to step on other groups.
5. If certain groups stayed in their place, we would have fewer problems.
6. It’s probably a good thing that certain groups are at the top and other groups are at the bottom.
7. Inferior groups should stay in their place.
8. Sometimes other groups must be kept in their place.
9. It would be good if groups could be equal.
10. Group equality should be our ideal.
11. All groups should be given an equal chance in life.
12. We should do what we can to equalize conditions for different groups.
13. Increased social equality is beneficial to society.
14. We would have fewer problems if we treated people more equally.
15. We should strive to make incomes as equal as possible.
16. No group should dominate in society.

Van mensen die sociaal dominant zijn, kun je dus verwachten dat ze zonder gêne het adagium "Eigen volk eerst" onderschrijven. De wereld is er volgens hen een van een voortdurende statuscompetitie tussen groepen en het is  zaak om de eigen groep, die altijd superieur is, te verdedigen tegen aanvallen van andere groepen. In die strijd is het noodzakelijk om die andere groepen voortdurend te laten weten wat hun plaats is. Ze mogen, nee, ze horen te worden onderdrukt.

We kunnen natuurlijk niet uitsluiten dat de VVD door de hierboven genoemde serieuze motieven werd gedreven. Maar het geeft te denken dat een uiting als die van dat verkiezingsaffiche samenhangt met een hoge score op de Sociale Dominantie Oriëntatie.

En dan laten we die andere partij nog maar even buiten beschouwing.