.jpg)
Die valt al af te leiden uit een van de eerste dia's, die je hierboven ziet. Door globalisering zijn landen veel sterker van elkaar en elkaars gedrag afhankelijk geworden. En uit de economische leerboeken leren we dat door onderlinge afhankelijkheden externaliteiten ontstaan. En om die op te lossen is meestal meer nodig dan vrijblijvend onderling overleg en onderhandelingen. Er zijn nieuwe instituties nodig waarin alle betrokken landen zich vertegenwoordigd voelen, om de onderlinge problemen op te lossen en de wereldwijde ontwikkelingen in goede banen te leiden.
Anders gezegd, net zo als op het niveau van de landen zelf, kun je er niet mee volstaan te denken dat alles vanzelf goed komt. Dus door de markt maar zijn werk te laten doen. Door zoveel mogelijk te dereguleren en door kapitaalsstromen zo weinig mogelijk in de weg te leggen, ontstaat niet een breed gedeelde economische welvaart.
Concreter: zo nu en dan overleg tussen de G20 (19 grote landen en de EU) is onvoldoende om de globalisering te temmen, dat wil zeggen, om er voor te zorgen dat welvaart niet alleen tot stand komt, maar ook eerlijk verdeeld wordt. Daarom pleitte Stiglitz voor een meer geïnstitutionaliseerde governance onder de vleugels van de Verenigde Naties.
Dat is wel een heel korte, veel te korte, samenvatting. Aan de hand van deze onderliggende problemen (zie boven) hield Stiglitz een breed uitwaaierend betoog, met veel concrete voorbeelden. Gelukkig is de lezing vanaf vanavond in zijn geheel te bekijken op het YouTube-kanaal van de WRR. Neem er even de tijd voor.
Ik bedacht dat het betoog eigenlijk onderdeel is van een breder betoog over het belang en de noodzaak van centrale en democratisch gelegitimeerde sturing. Want dat beginnen we na tientallen jaren van geloof in het sprookje van het neoliberalisme zo langzamerhand wel in te zien. Niet alleen op het internationale niveau is het duidelijk geworden dat vrijhandel en ongebreidelde financialisering niet als vanzelf de uitkomsten genereren die we willen. Ook nationaal is de tijd gekomen voor bezinning op de overschatting van wat de markt kan en de onderwaardering van het belang van centrale sturing.
De eurocrisis kwam ook nog even langs. Arnout Boot sloot af met de vraag aan Stiglitz wat hij zou adviseren aan de Europese politici, als hij ook rekening zou moeten houden met de politieke obstakels. Hij doelde uiteraard op de halsstarrige en economisch domme opstelling van Duitsland.
Stiglitz had helemaal gelijk toen hij zich van die voorwaarde niets aantrok. Hij pleitte voor invoering van eurobonds en voor andere maatregelen om de bij de invoering van de euro bedoelde convergentie dichterbij te brengen. In plaats van de treurig makende divergentie die we zien. Kortom, doe wat economisch gezien verstandig is.
Maar ik vond die vraag van Arnout Boot wel frappant. Hij leek mij te staan voor de algemener heersende onderdanigheid, zeker ook in Nederland, tegenover de economische onzin van de Duitse opstelling. En onzin moet je bestrijden, ook als hij met veel aplomb en vertoon van zelfverzekerdheid en gewichtigheid wordt gebracht.
Maar het is hoopgevend dat we na Thomas Piketty nu ook Joseph Stiglitz in ons land zo uitgebreid aan het woord hebben gelaten. Misschien begint de politiek iets door te krijgen van dat bredere betoog over markt en centrale sturing. Update. Vanavond in Nieuwsuur een interview met Piketty en met Stiglitz. Tweede update. En zie hier het interview bij RTL met Stiglitz.
Net zo hoopgevend is trouwens dat Paul Krugman op diens uitnodiging op bezoek is geweest bij Shinzo Abe, de premier van Japan. Om hem te adviseren over wat te doen om de Japanse economie weer op de rails te krijgen. Na de economische stagnatie waar het land nu al tientallen jaren onder te lijden heeft. Er is daar meer overheidsstimulering nodig. En dus alsjeblieft niet nu de omzetbelasting verhogen.
Interessant dat de Japanners inzien dat ze bij iemand als Krugman te rade moeten gaan. Misschien mogen we nog meemaken dat de Europeanen dat ook inzien. Laat Juncker hem uitnodigen.
Dat zou een grote vooruitgang zijn vergeleken met vorig jaar, toen Ollie Rehn, die toen eurocommissaris was en een groot voorstander van de bezuinigingspolitiek, onderzoek dat er op wees dat de negatieve effecten daarvan veel groter waren dan verwacht, "not helpful" vond. Dat is nog eens een manier om om te gaan met een weerlegging van je overtuiging.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten