Leeftijdsgemengde schoolklassen bevorderen vriendschappen tussen jongere en oudere kinderen - waardoor er minder gepest wordt

Leeftijdsgemengde schoolklassen zouden wel eens een goed middel kunnen zijn om pesten tegen te gaan. Zie Het beste middel tegen pesten: leeftijdsgemengde groepen. Onderzoek dat ik in dat bericht noemde, laat zien dat dat kinderen in leeftijdsgemengde groepen pro-socialer zijn, zich minder eenzaam voelen en minder vaak agressief zijn.

Dat wijst er overduidelijk op dat in zulke groepen ook pesten minder vaak voorkomt. En dan nog afgezien van andere positieve effecten die ook werden gevonden, namelijk op leerprestaties en cognitieve ontwikkeling.

Eerder meldde ik al dat Groningse sociologen bezig zijn met onderzoek naar het verband tussen leeftijdsmenging versus leeftijdssegregatie en pesten. Zij het dat het daar niet gaat om het mogelijke effect van het wel of niet combineren van verschillende groepen in een klaslokaal. Ik sta met hen in overleg en kom er op terug als er resultaten zijn.

Maar ondertussen vroeg ik me af of er niet meer onderzoek is geweest naar de sociale voordelen van leeftijdsmenging op scholen voor kinderen. Na wat zoeken vond ik nog de studie Social Impact of Age Mixing and Age Segregation in School: A Context-Sensitive Investigation uit 1989. Dat onderzoek gebeurde bij een school met drie vestigingen, waarvan een met leeftijdsmenging. De leerlingen waren deels verdeeld naar voorkeuren van de ouders en voor de rest willekeurig. Voor het overige kwamen de vestigingen sterk met elkaar overeen.

Dat verschafte dus een mooie vergelijkingsbasis. Maar helaas is het onderzoek wat beperkt in de uitkomsten waarop werd vergeleken: competenties en vriendschappen. Dus niets over problematisch gedrag, agressie, sociaal-emotionele problemen en niets over pesten.

Toch is er wel een interessant resultaat. Het bleek namelijk dat leeftijdsmenging er inderdaad voor zorgt dat er meer vriendschappen bestaan tussen jongere en oudere kinderen. En het frappante was dat het vooral de leerlingen waren met wat achterstand in sociale en cognitieve ontwikkeling die zulke vriendschappen hadden. Dus vriendjes waren met oudere of jongere klasgenoten.

Dat geeft toch een fraai inkijkje in een voordeel van leeftijdsmenging. Want die achterstandsleerlingen bleken dus de mogelijkheden te benutten die hun leeftijdsgemengde klas hen bood. De mogelijkheid namelijk om de groep van leeftijdsgenoten wat te ontwijken. Dat is immers de groep waarin statuscompetitie gemakkelijker de kop opsteekt. Zie Pesten hoort bij statuscompetitie. Wil je pesten terugdringen, doe dan iets aan de statuscompetitie en De statushiërarchie van de schoolklas.

De leerlingen met een vergelijkbare ontwikkelingsachterstand in de leeftijdsgesegregeerde klassen hadden die mogelijkheid niet. Dus zullen ze meer geconfronteerd zijn geweest met de uitdagingen van de statuscompetitie. En je zou dus verwachten dat ze daardoor meer sociale problemen hadden en meer gepest werden. Alleen, helaas, dat was in dit onderzoek niet meegenomen.

Dat er in leeftijdsgemengde klassen minder gepest wordt, zou er dus wel eens aan kunnen liggen dat de wat kwetsbaardere leerlingen vriendschappen kunnen aangaan met jongere of oudere leerlingen. Waardoor er over de hele linie in leeftijdsgemengde klassen minder gepest wordt.