Zondagochtendmuziek - Seiji Ozawa en Haruki Murakami over Glenn Gould die Beethoven speelt

Bij een Beethoven-pianist denk je niet in de eerste plaats aan Glenn Gould.

Maar toch is het interessant om de opname van het Derde Pianoconcert met Leonard Bernstein en het Columbia Symphony Orchestra uit 1960 eens te beluisteren.

Precies dat doen de Japanse schrijver Haruki Murakami en de dirigent Seiji Ozawa tijdens een van hun gesprekken die zijn opgetekend in Haruki Murakami's Absolutely on Music. Conversations with Seiji Ozawa. Het mooie is dat je op de website van Murakami middels een Spotify-lijst de muziek kunt beluisteren die de beide heren bespreken.

De klank van de uitvoering van dat Derde Pianoconcert door Gould en Bernstein doet wel erg ouderwets aan. Niet om lang naar te luisteren. Maar wat Gould doet is wel boeiend. Murakami vraagt aan Ozawa:

His interpretation here is absolutely free, isn't it?

Waarop Ozawa antwoordt:

Pure genius. Utterly convincing. But it's very different from the score. Still it doesn't sound at all strange.

En bij een passage in het tweede deel:

Now that - where he took that pause - that's absolutely Glenn at his freeest. It's the hallmark of his style, those perfectly timed spaces. (...) Now, we're completely in Glenn Gould's world. He's totally in charge now. In Japan we talk about ma in Asian music - the importance of those pauses or empty spaces - but it's there in Western music, too. You get a musician like Glenn Gould, and he's doing exactly the same thing. Not everybody can do it - certainly no ordinary musician. But somebody like him does it all the time.

Dat Glenn Gould autistische trekken had, zal er aan bijgedragen hebben dat hij zo een geniale en eigenzinnige uitvoerder was. Hij is wel hét voorbeeld van een uitvoerder die de componist eer aandoet door zijn werk creatief te benaderen. Niet iedere musicus hoeft natuurlijk zo creatief te zijn, maar dat ze bestaan, is wel erg prettig.

Ik bladerde nog even door Gould's verzamelde opstellen: Glenn Gould. Over muziek (Bosch & Keuning, 1990), geredigeerd door Tim Page, die ook een mooi voorwoord schreef. Daaruit:

Hij werkte het liefst in eenzaamheid, leefde het leven van een monnik en hield nagenoeg uitsluitend via de telefoon contact met de buitenwereld. (...) Gould vond persoonlijke ontmoetingen in de regel overbodig en beschouwde ze als ongewenst stoornissen; hij beweerde dat hij het wezenlijke van iemands persoonlijkheid beter via de telefoon kon begrijpen. Hij had enkele vrienden die hij nooit ontmoette en met wie hij uitsluitend telefonisch contact onderhield.

En hier is een prachtig interview met Tim Page, die heel boeiend vertelt over zijn eigen autisme, dat van zijn vriend Glenn Gould en over hun vriendschap: Tim Page: ‘Glenn Gould had a lot of autism’.

En nu we het er toch over hebben, hier meer over de evolutionaire achtergrond van het bestaan van autisme: Een evolutionaire verklaring voor het bestaan van autisme (Asperger).