Mensen zijn van nature pro-sociaal, maar of ze zich ook pro-sociaal gedragen, hangt er ook vanaf of daartoe voldoende gelegenheid is.
In onze huidige, kapitalistische maatschappij is die gelegenheid er maar beperkt. Je kunt kijken naar waar mensen een baan zoeken. Dan zou je verwachten dat mensen die meer zoeken naar mogelijkheden om zich pro-sociaal te gedragen, liever in de publieke sector werken dan in de private sector. In de publieke sector, dus bij (semi-)overheidsinstellingen (bestuur, onderwijs, zorg, veiligheid), is je werk immers meer gericht op het dienen van het algemene belang, terwijl het in de marktsector meer gaat om het winstmotief.
En er zijn inderdaad sterke aanwijzingen dat werknemers in de publieke sector pro-socialer zijn dan in het bedrijfsleven. Daar kunnen we nu het onderzoek Serving the Public Interest in Several Ways:Theory and Empirics van Robert Dur en Max van Lent van het Tinbergen Instituut aan toevoegen.
Het gaat om een analyse van de data van de German Socio-Economic Panel Study, waarin de neiging tot pro-sociaal gedrag werd gemeten met de eenvoudige vraag "Hoe belangrijk vindt u het om er voor anderen te zijn?"
Het blijkt dan dat werkers in de publieke sector het belangrijker vinden om er voor anderen te zijn dan werkers in de marktsector. Dit blijft het geval als je de grens tussen publiek en markt op verschillende manieren trekt.
Verder bleek, zoals verwacht, dat degenen die er meer voor anderen willen zijn, meer geld doneren aan goede doelen.
En als je degenen vergelijkt die even pro-sociaal zijn, dan komt daaruit dat de publieke sector-werkers minder aan goede doelen geven dan de marktsectorwerkers. De onderzoekers interpreteren dat als een zogenaamd substitutie-effect: de marktsectorwerkers compenseren hun op winstgerichte werk door meer aan goede doelen te geven.
Máár: als je vervolgens rekening houdt met de inkomensverschillen tussen publieke en marktsector, dan valt dat effect vrijwel weg. In de marktsector liggen de inkomens hoger en een hoger inkomen gaat gepaard met meer geld doneren aan goede doelen.
Al met al zie je dus dat mensen die meer geneigd zijn tot pro-sociaal gedrag ook echt zoeken naar de mogelijkheid om zich volgens die neiging te gedragen. En in ons soort maatschappij houdt dat in dat ze liever in de publieke sector werken dan in de marktsector.
Daar moeten we misschien ook bij stilstaan als we het hebben over marktwerking en privatisering van overheidstaken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten