Het gezondheidsrisico van lage sociaaleconomische status staat vast - Wat te doen?

Er valt een sterk pleidooi te maken voor het toevoegen van lage sociaaleconomische status aan de door de WHO (World Health Organization) opgestelde lijst van zeven risicofactoren voor de niet-overdraagbare ziektes, ook bekend als chronische ziektes (hart- en vaatziektes, kanker, ademhalingsziektes en diabetes). Zie eerder het bericht Lage sociaaleconomische status verlaagt levensverwachting fors, nog los van andere risicofactoren.

Volgens dat pleidooi moet lage status dus als een gezondheidsrisico worden behandeld op dezelfde lijn als risico's als roken, overmatig alcoholgebruik, inactiviteit en overgewicht. Martin Tobias, Public Health Physician and Principal Epidemiologist van het Nieuw-Zeelandse Ministry of Health vraagt daar nu aandacht voor in The Lancet: Social rank: a risk factor whose time has come?

Dat een lage status een gezondheidsrisico is, ligt er niet alleen aan dat hij meer gepaard gaat met een ongezonde leefstijl. Daarnaast spelen een verhoogde kans op stress, op "major life events" (scheiding, werkloosheid, ongeval, overlijden van een naaste), op armoede en op slechte arbeidsomstandigheden een grote rol. In de studie waar het in het vorige bericht over ging, was 18,9 procent van de sterfte van volwassen mannen toe te schrijven aan lage status en 15,3 procent van de sterfte van volwassen vrouwen.

Dat komt er op neer dat sociaaleconomische ongelijkheid een ernstig gezondheidsprobleem is. Dat wisten we natuurlijk. Denk aan het werk van Wilkinson en Pickett (Het is immoreel om het probleem van ongelijkheid niet aan te pakken).

Maar het mooie van dat stuk van Martin Tobias is dat hij een (lange) lijst opstelt van alle op onderzoek gebaseerde aanbevelingen om dit probleem aan te pakken. Ik heb de lijst hieronder in zijn geheel overgenomen. Lees en laat tot je doordringen wat daar allemaal staat. En je komt dan zomaar tot de conclusie dat we om redenen van volksgezondheid een egalitaire verzorgingsstaat nodig hebben,

Jawel, een verzorgingsstaat. En dat is dus een heel andere richting die we met onze maatschappij op moeten dan die van de neoliberale nachtmerrie van zoveel mogelijk marktwerking en zo klein mogelijke overheid.

Panel

Evidence-based strategies to minimise the impact of social hierarchy on health

Invest in children

• •
  Early childhood development enrichment programmes
• •
  Intensive parent support (home visiting) programmes
• •
  Enrolment of all children in early childhood education

Get the welfare mix right

• •
  Regulate markets as necessary
• •
  Implement income transfer policies that redistribute resources (ie, progressive tax and benefit regimes)
• •
  Optimise balance between targeted and universal social protection policies through benefit design that minimises both undercoverage and leakage
• •
  Eliminate child poverty through monetary and non-monetary support for families with dependent children

Provide a safety net

• •
  Provide income support or tax credits
• •
  Provide social housing
• •
  Subsidise childcare
• •
  Provide free access to health care (especially preventive services)

Implement active labour market policies

• •
  Provide job enrichment programmes
• •
  Democratise the workplace (involve employees in decision making)
• •
  Provide career development and on-the-job training
• •
  Provide fair financial compensation and intrinsic rewards
• •
  Promote job security
• •
  Discourage casualisation of the workforce

Strengthen local communities

• •
  Foster regional economic development
• •
  Promote community development and empowerment
• •
  Encourage civic participation
• •
  Create mixed communities with health-enhancing facilities

Provide wrap-around services for the multiply disadvantaged

• •
  Coordinate services across government and NGOs
• •
  Provide intensive case management when necessary
• •
  Foster engagement of the targeted families and individuals

Promote healthy lifestyles

• •
  Strengthen tobacco control and addiction services
• •
  Improve the diet of poor families (eg, through subsidising fruit and vegetables, community gardens, purchasing co-ops, school meals)
• •
  Provide green space and subsidised sport and recreation facilities

Ensure universal access to high quality primary health care

• •
  Subsidise practices serving high need populations
• •
  Provide additional nursing and social worker support for practices in disadvantaged areas
• •
  Assist patients with clinic transport and childcare
• •
  Provide services free at point of use
• •
  Provide conditional cash transfers (to increase demand for clinical preventive services)

Strategies are collated from multiple sources.