De corona pandemie maakt wel heel duidelijk dat we met zijn allen door rampspoed kunnen worden getroffen. Met zijn allen in de zin van nagenoeg de gehele wereldbevolking. We zitten in een en hetzelfde schuitje. En hij maakt duidelijk dat we van elkaar afhankelijk zijn als het gaat om het afwenden van de rampspoed.
We zullen moeten samenwerken om de directe gevolgen van de pandemie zo goed mogelijk op te vangen. Gevolgen voor de gezondheidszorg en gevolgen voor de economie en dus voor de bestaanszekerheid van mensen. Die samenwerking zal zich moeten uitstrekken tot het internationale niveau. Landen moeten hun economisch beleid coördineren. En er zal internationaal samengewerkt moeten worden om het virus in te dammen en om vaccins te ontwikkelen, ook voor virussen die nog zullen komen.
Met dat laatste is met de eerste wereldwijde (video-)donorconferentie tegen corona een begin gemaakt. Deelnemers waren regeringsleiders, voorzitters van internationale organisaties en ngo's. (Het Witte Huis en het Kremlin waren opvallend afwezig.) Er is 7,4 miljard euro opgebracht voor de ontwikkeling van medicijnen en een vaccin tegen coiv-10. Het is een eerste aanzet. Volgens VN-baas Guterres zal er vijf keer zoveel nodig zijn. Dat alles om te voorkomen dat een nieuw vaccin een geopolitiek wapen wordt. Er is samenwerking nodig op wereldniveau. Zie Wereld zegt 7,4 miljard euro toe voor ontwikkeling coronavaccin.
Dat alles bevestigt het vermoeden dat een besef van rampspoed èn onderlinge afhankelijkheid het gemeenschapspatroon van wij-met-zijn-allen kan aanwakkeren. Ook als dat besef betrekking heeft op het niveau van de gehele wereldbevolking. Daarmee is de corona pandemie inderdaad vergelijkbaar met de Tweede Wereldoorlog. Ook die had tot gevolg dat op landenniveau de verzorgingsstaten werden opgebouwd en dat op wereldniveau de Verenigde naties werden opgericht en de mensenrechtenverdragen werden gesloten. Zie Zullen de lessen van de coronacrisis vergelijkbaar zijn met de lessen van de Tweede Wereldoorlog?
Mensen kunnen dus, onder omstandigheden, zowel lid zijn van een gemeenschap van vertrouwde anderen waarin wordt samengewerkt en gedeeld, zoals jagers-verzamelaars dat deden, als burger van een land waarin gelijkheid en sociale zekerheid wordt georganiseerd, als wereldburger. Onze morele gemeenschapsintuïties blijken ook werkzaam te kunnen worden als het om grotere sociale verbanden gaat. Alleen: die werkzaamheid is minder stabiel, hoe groter dat verband. Op het wereldniveau is het kennelijk en helaas nodig dat we er soms hardhandig aan herinnerd worden.
Dat is wel een belangrijk inzicht als je bedenkt dat we ook nog eens met die andere rampspoed te maken hebben, die van de klimaatverandering. Het valt te hopen dat die ons nog tijdig aan onze onderlinge afhankelijkheid herinnert en dus aan de noodzaak van wereldwijde samenwerking.
Ik moest ook even denken aan het onderzoek dat voorbijkwam in het bericht Kunnen wij wereldburgers zijn? Een beetje. Daarin gaat het over de vraag hoe verbonden Amerikanen zich voelen met (a) mensen in hun eigen gemeenschap, (b) Amerikanen en (c) alle mensen op de wereld. Op een schaal van 1 (niet verbonden) tot 5 (zeer verbonden) blijken Amerikanen zich dan een half punt minder verbonden te voelen dan het gemiddelde van die twee andere groepen. Ook als je dat dus in het wilde weg vraagt, zonder enige context van collectieve rampspoed, is er dus zeker een behoorlijke mate waarin we ons als wereldburgers met elkaar verbonden kunnen voelen.
Naast collectieve rampspoed blijkt ook het vanuit de ruimte de aarde aanschouwen een sterk gevoel van verbondenheid met de gehele wereldbevolking op te wekken. Denk aan maanreiziger Edgar Mitchell, van wie deze uitspraak is opgetekend:
“You develop an instant global consciousness, a people orientation, an
intense dissatisfaction with the state of the world, and a compulsion to
do something about it. From out there on the moon, international
politics look so petty. You want to grab a politician by the scruff of
the neck and drag him a quarter of a million miles out and say, ‘Look at
that, you son of a bitch.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten