Onderzoekers van de Universiteit van Leiden tonen in de studie Why leaders punish: A power perspective (betaalpoort) aan dat mensen door het innemen van een machtspositie wantrouwend worden tegenover anderen en dat ze daardoor meer de neiging hebben om overtreders af te schrikken met zwaardere en voor publiek zichtbare straffen.
Anders gezegd, overtreders zouden een bedreiging kunnen vormen van de macht die jij verworven hebt en daarom moeten ze publiekelijk worden vernederd. Daaraan lijkt ten grondslag te liggen dat voor degenen die macht hebben verworven, het behoud van die macht op de allereerste plaats komt te staan. De onderzoekers tonen een en ander aan door middel van 9 experimenten, waarin gekeken werd naar zowel de effecten van hoeveel macht mensen denken te hebben in hun dagelijks leven als de effecten van manipulaties in het laboratorium die hen in een machtspositie brachten.
Het blijkt dan dat het gevoel van macht en het bekleden van een machtspositie het wantrouwen in anderen vergroot. En dat het vervolgens het dat grotere wantrouwen is dat er toe leidt dat het afschrikkingseffect van straffen gaat overheersen. Anderen deugen niet en horen aan de schandpaal te worden genageld. Macht creëert via wantrouwen de lust tot vernederen.
Uiteraard gaat het hier over statushiërarchie en statuscompetitie. Er van uitgaande dat macht en status vergaand overlappen. En het onderzoek wijst ons weer eens op de gevaarlijke uitwassen die naar boven komen als we de statuscompetitie niet voldoende aan banden leggen. Als we grote machtsverschillen en grote inkomens- en vermogensongelijkheid ruim baan geven.
De bevindingen liggen geheel in de lijn van eerder onderzoek dat er op wijst dat het bekleden van een machtspositie en het machtsgevoel dat daarmee gepaard gaat, mensen minder empathisch maakt. Zie Gevoel van macht maakt mensen minder empathisch.
De onderzoekers leggen een link met het fenomeen dat de landen met de grootste inkomensongelijkheid ook de landen zijn met de meeste gedetineerden. Denk aan de Verenigde Staten.
En je denkt natuurlijk ook meteen aan de bekende rij dictatoriale machthebbers die de mensheidsgeschiedenis tot nu toe heeft opgeleverd, zoals Hitler, Stalin, Mao, Pol Pot. Bij wie machtshonger, paranoia en zucht tot vernedering zo overduidelijk samengingen.
Maar ik moest ook even denken aan hoe op het ogenblik de Europese machthebbers hun uiterste best doen om de Griekse regering, die het aandurft om het zomaar met hen oneens te zijn (hoe brutaal!), te vernederen. Die moeten op hun nummer worden gezet en daar moet alles voor wijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten