Verschillen economen en studenten economie van andere mensen in de zin dat ze egoïstischer en opportunistischer, dus minder pro-sociaal, zijn? En als dat zo is, komt dat dan doordat meer egoïstische mensen meer kiezen om economie te studeren (selectie-effect) of doordat het studeren van het vak economie, en het daardoor meer in aanraking komen met het economische gedragsmodel, mensen egoïstischer maakt (beïnvloedingseffect)?
Onderzoek levert aanwijzingen op voor beide effecten. Naar aanleiding van het beïnvloedingseffect vroeg ik me al eens af of we niet beter af zouden zijn als minder jongeren economie (of bedrijfskunde) zouden studeren. Want je zou toch niet willen dat een universitaire studie eraan bijdraagt dat we in de maatschappij meer te maken hebben met egoïsme en competitief gedrag.
Maar het onderzoek naar het mogelijke verschil en naar die beide effecten is doorgegaan en levert niet altijd even duidelijke conclusies op. De nieuwe studie Are People Trained in Economics “Different,” and if so, Why? A Literature Review geeft nu een overzicht van de literatuur.
Daaruit blijkt dat een opleiding economie inderdaad egoïstischer maakt, maar dan bovenal in speltheoretische experimenten, dus in situaties die overeenkomen met wat behandeld wordt in de economische leerstof. In alledaagse situaties, en als er geen geld in het spel is, lijkt dat verschil met niet-economen zo niet weg te vallen, dan toch veel kleiner te zijn.
Verder zijn er aanwijzingen voor zowel het selectie-effect als het beïnvloedingseffect. Wat die beïnvloeding betreft, lijkt het zo te zijn dat de invloed mede verloopt via de inschatting die mensen maken van het gedrag van anderen. Als je als economiestudent leert dat het economische gedragsmodel (rationele keuzetheorie) ook echt het menselijk gedrag beschrijft of als die suggestie gewekt wordt, dan brengt dat je er gemakkelijk toe om jezelf ook zo te gedragen. Omdat je daar dan moreel minder last van hebt en/of uit zelfbescherming.
Het in aanraking komen met economische leerstof lijkt dus te werken als een aanwijzing voor hoe mensen in het algemeen zich gedragen. Daar pas je je op aan. En dat komt dus geheel overeen met de gedachte van de Dual Mode-theorie dat mensen zich bij de "keuze" tussen (egoïstisch) statuscompetitiegedrag en (pro-sociaal) gemeenschapsgedrag laten leiden door de signalen die ze krijgen over de aard van hun sociale omgeving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten