maandag 21 maart 2022

Over wat het geloof in de eigen superioriteit kan aanrichten - naar aanleiding van twee tentoonstellingen in Duitsland

We waren vorige week in de Eifel om te wandelen. Maar toen het 's ochtends regende en de hele dag zou blijven regenen, besloten we om een bezoek te brengen aan de permanente tentoonstelling "Bestimmung: Herrenmensch. NS-Ordensburgen zwischen Faszination und Verbrechen"

Die was in het gebouwencomplex Vogelsang waar ook het Nationalpark-Zentrum Eifel gevestigd is en dat tussen 1936 en 1939 door het Hitler-bewind werd gebouwd en gebruikt om toekomstige leiders van de NSDAP te scholen. De Ordensjunker, zoals de leerlingen genoemd werden, zouden de nieuwe elite van de partij en van de Volksgemeinschaft van Herrenmenschen moeten worden. Leerlingen werden geselecteerd op in de partij bewezen eigenschappen en op hun "Arische afstamming". 

De ambities waren groot. Er zou een drie- of zelfs vierjarige opleiding moeten komen. Met middeleeuwse ridderordes als inspiratie. Vandaar Ordensjunker. Maar wat precies onderwezen moest worden, dat was nauwelijks uitgewerkt. Veel tijd werd besteed aan exercitie (Drill) en lichamelijke oefening. Lessen, zoals over "rassenleer", werden verzorgd door parteilinientreue Nachwuchsakademiker oder Gastdozenten, bei denen es sich vielfach um Partiefunktionäre ohne wissenschaftliche Hintergrund handelte. Ik citeer uit het Begleitheft bij de tentoonstelling

Op de tentoonstelling zie je foto's van zulke lessen en van groepjes leerlingen die over de besproken stof  "discussiëren".  Ook zie je foto's van "hoog bezoek", zoals dat van de Führer zelf. (Bundesarchiv, Bild 146-1985-108-27A / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5483295).

De tentoonstelling is integer samengesteld. Hij geeft een indringend beeld van hoe zo'n uitwas van het statuscompetitiepatroon, het volstrekte geloof in de eigen superioriteit, waar de realiteit voor moet wijken, vorm kan krijgen. Een kwaadaardige vorm.

Van die opleiding tot Herrenmenschen kwam natuurlijk weinig terecht. Toen in 1939 de oorlog begon, met de Duitse inval in Polen, werden de leerlingen de oorlog ingestuurd.

Nog dezelfde dag bezochten we het Fotografie-Forum in Monschau. Met de tentoonstelling EN ROUTE TO COLOGNE. Fotografien von Lee Miller (1942–1945). De Amerikaanse oorlogsfotografe Lee Miller trok in de jaren 1944 en 1945 mee met de Amerikaanse troepen. En maakte indringende foto's van wat de oorlog, maar ook wat de nationaalsocialisten hadden aangericht. Naast de toegang tot het zaaltje met foto´s van wat de Amerikanen in de concentratiekampen Buchenwald en Dachau aantroffen, hing een waarschuwing. Bereid je voor op gruwelijkheden. Of ga niet naar binnen.

Lees over die foto´s ook Visual Testimony: Lee Miller’s Dachau van Sharon Sliwinski. Maar ook met een waarschuwing.

Geen opmerkingen: