Adam Tooze verstaat onder een polycrisis een toestand waarin we niet alleen te maken hebben met meerdere crises, maar waarin het totaal van die crises gevaarlijker is dan de optelsom ervan. Dat ligt eraan dat verschillende crises elkaar (kunnen) versterken. De ene crisis maakt de ander ernstiger. Zie Defining polycrisis - from crisis pictures to the crisis matrix.
Het kan daarnaast ook nog zijn dat het gevaar van een polycrisis groter is dan de optelsom doordat al die crises een en dezelfde bron hebben. Waardoor we er niet komen door die crises elk afzonderlijk aan te pakken. We zouden er beter aan doen door iets aan die bron te doen. Of eigenlijk: alleen dan werken we echt aan een oplossing.
Die gedachte kwam bij me op toen ik aan de hand van recente berichten in de media een waslijstje probeerde te maken van de problemen, de crises, waar de Nederlandse politiek en dus wij allen op het ogenblik mee geconfronteerd worden. Er kwam bij dat ik her en der opving dat mensen moedeloos beginnen te worden van al het slechte nieuws dat op hen afkomt. Sommigen besluiten zelfs om het nieuws helemaal niet meer te volgen. Het zou goed zijn als meer mensen inzagen dat veel problemen samenhangen en eenzelfde oorzaak hebben, waar bovendien iets aan te doen is.
Maar eerst maar die waslijst van problemen. In willekeurige volgorde en zonder volledigheid te claimen. In dit bericht de eerste vijf. De rest volgt.
De rechtspraak kampt met grote problemen door te grote werkdruk. "De kiem daarvan ligt bij de eerste twee kabinetten van premier Rutte (VVD) en minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie, VVD) die bezuinigden op de financiering van de rechtspraak. Het gevolg: jarenlang werden geen nieuwe rechters aangenomen waardoor er nu een groot tekort is. (De rechter ligt er wakker van: het lukt niet meer om op tijd én goed te vonnissen)
Instellingen voor de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) sloten in 2022 vanwege geldgebrek en personeelstekorten een derde van klinische behandelplekken voor volwassenen met ernstige persoonlijkheidsstoornissen, terwijl de wachtlijsten voor deze plekken al jaren toenemen. De Nederlandse Zorgautoriteit onderzocht of de zorgplicht wordt geschonden. Dat zou niet het geval zijn, omdat vervangende zorg beschikbaar is. Maar die klinische behandelplekken zijn juist nodig omdat die vervangende, ambulante zorg onvoldoende is. (Een derde van specialistische ggz-bedden opgeheven, ‘zorg zakt door ondergrens’.)
De toestand bij de Belastingdienst is kritiek, door sterk verouderde computersystemen en ernstige personeelstekorten. Dat betekent dat de belastingheffing gevaar loopt, en dat er sterk verminderd toezicht is op belastingaangiftes en dat het invoeren van nieuwe wetgeving "nauwelijks" mogelijk is. Die computersystemen hadden al lang moeten worden vervangen. "De oorsprong van het personeelstekort ligt bij jarenlange bezuinigingen die in 2016 culmineerden in een uit de hand gelopen vertrekregeling. Duizenden medewerkers vertrokken, veelal de beste mensen met de grootste kansen elders op de arbeidsmarkt." (De toestand bij de Belastingdienst is kritiek)
Er is achterstallig onderhoud aan de infrastructuur: bruggen, sluizen en viaducten. Met veiligheidsrisico's en toenemend oponthoud op de weg: Achterstallig onderhoud aan bruggen eist zijn tol: meer hinder en files de komende jaren. In de brief van de regering aan de Tweede Kamer lees je: "Het beeld in de rapportage is dat de infrastructuur grotendeels voldoet, maar niet overal. Op alle netwerken is het effect van uitgesteld onderhoud op de netwerken zichtbaar. Er zijn meer storingen. De keuze voor het moment van onderhoud of vervanging wordt bepaald op basis van de feitelijke technische conditie en de middelen die beschikbaar zijn." Er zijn dus in het verleden te weinig middelen beschikbaar gesteld.
Er is al jaren een groot woningtekort door bewust overheidsbeleid om die markt zoveel mogelijk vrij te laten. "Als de markt niet werkt, moet de overheid de markt anders organiseren, of zelf het aanbod van nieuwbouwwoningen sturen.": Huidige problemen op de woningmarkt vragen om actievere rol van overheid. Tegelijk legde de overheid in 2013 de woningcorporaties een forse verhuurderheffing op om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen, waardoor de huursector doelbewust is verwaarloosd: Het Rijk verwaarloost doelbewust de Nederlandse volkshuisvesting.
Wordt vervolgd. Hier Deel 2.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten