Hoe fundamenteel sociaal zijn wij?

Mensen zijn fundamenteel sociaal. In de zin dat de spontane activiteit in onze hersenen in een toestand van rust, ons er op voorbereidt om snel de bedoelingen van andere mensen te begrijpen. De spontane activiteit in het zogenaamde default- (terugval-)netwerk van onze hersenen als we geen prikkels van buiten krijgen, "zorgt er voor" dat we voorbereid zijn (geprimed zijn) op een intentionele houding tegenover mensen. Dat is de uitkomst van de studie The Default Mode of Human Brain Function Primes the Intentional Stance (pdf).

Dat defaultnetwerk is een netwerk van (frontale en pariëtale) gebieden in de hersenen dat vooral actief is in een toestand van rust, waarin we niet op gebeurtenissen in de buitenwereld zijn gericht. We zijn met onszelf bezig (introspectie) of we zijn aan het dagdromen. Mentale activiteit dus die spontaan ontstaat zonder door de buitenwereld te zijn uitgelokt. Als we weer iets gaan doen, dus op de buitenwereld gaan reageren, dan wordt dat netwerk weer minder actief.

Dat is boeiend, want waarvoor hebben we het dan nodig? Die vraag dringt zich op als je bedenkt dat het grootste deel van het energieverbruik van onze hersenen verbonden is met dit defaultnetwerk. In die rusttoestand gebruiken de hersenen meer energie dan wanneer je bezig bent met een rekensom op te lossen.

Als je dan ook nog bedenkt dat onze hersenen een buitenproportioneel deel opsouperen van de totale energie die ons lichaam nodig heeft, dan moet het wel zo zijn dat dat de activiteit in dat defaultnetwerk uiterst belangrijk is voor onze aanpassing aan de omgeving.

En dat belang lijkt er dus in te liggen dat we er altijd op zijn voorbereid om op een goede manier met andere mensen om te gaan. Het wijst dus op het grote belang van de sociale omgeving voor ons welzijn en voor onze overleving. Wij zijn fundamenteel sociaal.

De onderzoekers lieten proefpersonen foto's van mensen zien en beoordelen of een zin een geschikte beschrijving was van wat ze zagen. Die zin sloeg oftewel op de intentionaliteit van de handeling, bijvoorbeeld het lezen van een boek, oftewel op een fysiek aspect van het beeld. Heel kort samengevat, bleek toen dat een hogere activiteit in het defaultnetwerk voorafgaand aan de taak, samenging met een grotere gerichtheid op de bedoelingen van de afgebeelde personen.

Het onderzoek wijst ons op het grote belang van de vroege ontwikkeling van het defaultnetwerk bij pasgeborenen, omdat het hen een jump start verschaft voor het aanleren van de benodigde sociale vaardigheden in een complexe sociale omgeving, waarin we van elkaar afhankelijk zijn. In de woorden van de onderzoekers (hun laatste alinea):

The data we present here suggest that the DMN ( het defaultnetwerk) and its activity in between moments of directed thought may be evolution’s solution to the problem of other minds. Evolution seems to have made a “bet” that the best thing to do with any spare moment is to get ready to see the world in terms of other minds. This bet has allowed human beings to get together in groups and achieve far more than ever would have been possible separately.

Wat het betekent om een sociale diersoort te zijn, wordt weer iets duidelijker. Denk ook nog even aan de belangrijke rol van spiegelneuronen. Zie het bericht Spiegelneuronen, nadenken en intuïtie.