Veel praten met kinderen is beter voor hun ontwikkeling dan veel voorlezen

Kinderen veel voorlezen is goed voor hun ontwikkeling, dat weten we. Maar nu blijkt dat veel tegen kinderen praten nog beter is. Dat is de uitkomst van de studie Does reading to infants benefit their cognitive development at 9-months-old? An investigation using a large birth cohort survey (betaalpoort).

De Ierse onderzoekers ondervroegen een representatieve steekproef van ouders van 9 maanden oude kinderen. De opzet van het onderzoek was om te kijken of het klopt dat veel voorlezen goed is voor de ontwikkeling van kinderen. Maar als vergelijking werd de moeder o.a. ook gevraagd naar hoe veel ze tegen het kind praatte terwijl ze met andere dingen bezig was, zoals met het huishouden.

Het blijkt dan dat zowel voorlezen als praten positief samenhangen met communicatie- en probleemoplossingsvaardigheden van het kind. Maar verrassend was dat praten flink meer bijdroeg aan die vaardigheden dan voorlezen.

Om wat voor vaardigheden ging het precies? Daarvoor moet je te rade gaan bij de Ages and Stages Questionnaire.  Bij communicatie gaat het bijvoorbeeld om geluidjes maken (da, ga, ka, ba), hetzelfde geluidje herhalen als iemand dat heeft gemaakt, een spelletje als kiekeboe kunnen spelen en opdrachten zoals "Kom eens hier" kunnen uitvoeren. En bij probleemoplossing om vaardigheden als een speeltje van de ene hand naar de andere brengen, twee speeltjes kunnen oppakken, in elke hand een, en vasthouden, en proberen om een lekkernij uit een fles te bemachtigen.

Doordat de onderzoekers allerlei controlevariabelen meenamen, kunnen ze aannemelijk maken dat het verband ook inderdaad oorzakelijk is. Dus dat het meer voorlezen, maar vooral dus het meer praten, bijdroeg aan de ontwikkeling van die vaardigheden. Bijvoorbeeld: de ontwikkeling gaat sneller bij borstvoeding en niet te vroeg geboren zijn. Dat zou kunnen betekenen dat de kinderen die borstvoeding kregen en niet te vroeg geboren waren, zich sneller ontwikkelden en daardoor meer voorlezen en praten van de ouders uitlokten. Maar de verbanden bleven bestaan bij statistische controle.

Veel met taal in aanraking komen doordat er veel met je gepraat wordt, blijkt dus belangrijker dan voorlezen. Hoe dat komt? De onderzoekers suggereren dat het er aan ligt dat dat praten meer gebeurt en betrekking heeft op de wereld om je heen. Verwijzingen in taal naar wat er echt om je heen is en gebeurt, dringen waarschijnlijk meer door en beklijven meer dan naar een abstracte wereld van een verhaal. Ook als dat met plaatjes wordt ondersteund. De wereld om je heen is nu eenmaal echter dan de wereld van een plaatje. Dit zou overeenkomen met de ideeën van de leertheoreticus Vygotsky (zie bijvoorbeeld hier).

Als dat praten zo belangrijk is, dan verwacht je dat het meer meemaken dat anderen dan je eigen moeder tegen je praten, ook bevorderlijk is voor de ontwikkeling van die communicatieve en oplossingsvaardigheden. Wat dit onderzoek daarover kan zeggen is niet eenduidig. Meer oppas door familie, zoals door grootouders, blijkt significant bij te dragen aan de communicatieve vaardigheden. Wat dus sterk pleit voor het terugdringen van het sociale isolement van gezinnen.

Maar meer formele kinderopvang gaat juist ten koste van die vaardigheden. Dat komt overeen met het vermoeden dat er op de crèche misschien niet zoveel tijd is om met elk kind te praten.

En je zou verwachten dat het hebben van meer oudere broers en zussen een gunstig effect heeft. Maar dat blijkt juist negatief uit te werken. En dat is wel verrassend.

Bij dat alles moeten we bedenken dat de ontwikkeling van kinderen natuurlijk meer omvat dan precies die vaardigheden waar het in dit onderzoek om gaat.

Update. Toevallig is er vandaag ook het artikel The Talking Cure van Margaret Talbot in The New Yorker over programma's in de Verenigde Staten om te bevorderen dat armere en lager opgeleide ouders meer met hun kinderen praten. Het schijnt inderdaad zo te zijn dat rijkere en hoger opgeleide ouders dat meer doen. In dat Ierse onderzoek hierboven was dat ook het geval, zij het dat er in de regionen van de hoogste opleiding weer minder gepraat werd. Overigens meldt Talbot dat de kans op praten met de kinderen sterk stijgt als de televisie uit staat.