vrijdag 28 februari 2020

Is dit het einde van het neoliberale tijdperk?

Heather Cox Richardson is historica en hoogleraar aan het Boston College in Boston, Massachusetts. Ze houdt zich vooral bezig met de Amerikaanse politieke en economische geschiedenis. Omdat de Amerikaanse democratie na en met de verkiezing van Donald Trump door de Republikeinse partij in groot gevaar wordt gebracht, ben ik een poos geleden begonnen in haar boek over de geschiedenis van die partij: To Make Men Free. A History of the Republican Party.

Maar zij volgt ook de actuele Amerikaanse geschiedenis op de voet in de vorm van een dagelijkse nieuwsbrief: Letters from an American. Omdat de Nederlandse media, en deels ook de Amerikaanse, nogal tekortschieten in de verslaglegging van wat zich in de Verenigde Staten afspeelt, is het volgen van die nieuwsbrief een probaat middel om goed op de hoogte te blijven. Dat is van belang omdat de strijd om het behoud van de democratie die zich daar afspeelt, van historische betekenis is.

In de aflevering van gisteren, February 27, 2020, schrijft ze dat de recente ontwikkelingen, de verspreiding van het coronavirus, de bloedstollende incompetentie van de Trump-regering en de koersval op de aandelenmarkten, wel eens het einde van een tijdperk zouden kunnen inluiden.

Het tijdperk dat zo ongeveer begon in 1980, toen Ronald Reagan aan de macht kwam. Met zijn slagzin dat de overheid niet de oplossing is van ons probleem, maar het probleem zelf. Vanaf toen werd niet langer vertrouwd op de goed opgeleide, wetenschappelijke deskundigen als adviseurs voor het te volgen beleid, maar op de "self-made" mannen, meestal mannen, die juist niet gelieerd moesten zijn aan de overheid, omdat daar de goede inbreng van verwacht kon worden. Met als gevolg dat
Congress cut taxes and regulation to free them to run their businesses as they saw fit. After 1981, wealth began to move upward, and yet the Republican Party continued to howl about socialism and insist that we would not have true freedom until all regulations, all taxes, and most government programs were abolished. In their place we would have businessmen who had proven their worth by creating successful businesses. They would run our country in the best way for all of us.
Het neoliberale tijdperk nam een aanvang. De adoratie van de topmannen van de grote ondernemingen steeg tot grote hoogten. Daar zouden de oplossingen vandaan moeten komen. Meer markt en een kleinere overheid. 
Ik denk wat Nederland betreft nu even aan de Philips-topman Wisse Dekker, die eind jaren 80 door het tweede kabinet-Lubbers werd ingehuurd om te adviseren over de structuur en financiering van de gezondheidszorg. En natuurlijk aan die andere Philips-topman Jan Timmer, die president-commissaris werd van de Nederlandse Spoorwegen, die trouwens weinig zag in die "privatiseringshype". En toen al. of pas later?, begon de invloed van Shell op de Nederlandse politiek.
In zekere zin is dat neoliberale tijdperk in de Verenigde Staten geculmineerd in het bewind-Trump. Heather Cox Richardson daarover:
The election of Donald Trump to the White House in 2016 was the high water mark of this political mindset. He was an outsider who posed as a successful businessman, disdainful of politics, who promised to gut government bureaucrats—the swamp-- and put into office only the best people, people known for their business acumen or their family connections to others with that skill. Expertise and loyalty to the American government was unimportant—even undesirable. What mattered was the ability to make money and be loyal to the president.
Maar nu gaat blijken, zeker met dat coronavirus, dat de neoliberaal ingeklede overheid, die ideologie en zelfverrijking stelt boven levens en deskundigheid, uitloopt op de ramp die te verwachten was.
Trump, and Americans in general, are about to discover that there comes a point when image can no longer override reality. We are in the churn of that chaos now. But on the other side of it, we have the potential to rebuild a government that operates in reality, and that works for all of us.
Als dit inderdaad het einde is van dat onzalige tijdperk, dan kunnen we terugkeren op het pad van de vooruitgang.

Geen opmerkingen: