woensdag 29 maart 2023

Mensen met depressieve symptomen zijn vatbaarder voor samenzweringstheorieën - En over waarom dat zo is.

In lijn met eerder onderzoek komen de onderzoekers van de studie Depressive symptoms and conspiracy beliefs tot de conclusie dat mensen met depressieve symptomen vatbaarder zijn voor samenzweringstheorieën. 

Het gaat om een analyse van de data van drie grote representatieve steekproeven van Amerikanen die in 2021 en 2022, dus tijdens de coronapandemie, werden ondervraagd. De vatbaarheid voor samenzweringstheorieën werd vastgesteld met de vraag of mensen het eens of oneens waren met een of meer van de volgende drie toen in omloop zijnde stellingen:

  • Coronavirus was created as a weapon in a Chinese lab.
  • The COVID-19 vaccines contain the lung tissue of aborted fetuses.
  • The COVID-19 vaccines contain microchips that could track people.

De aanwezigheid van symptomen van depressie werd vastgesteld met een bekende lijst van negen vragen of je gedurende de laatste twee weken last hebt gehad van symptomen als “little interest or pleasure in doing things,” “feeling down, depressed, or hopeless” en “feeling tired or having little energy”.

De onderzoekers vinden dan duidelijke aanwijzingen dat mensen die meer last hebben van depressieve symptomen meer die drie samenzweringstheorieën onderschrijven. Het verband is sterker bij Evangelische Christenen, Republikeinen en conservatieven en minder sterk bij vrouwen, ouderen en mensen die een mondkapjes droegen. Ook was het verband minder sterk bij mensen met een meer ondersteunende sociale omgeving (meer mensen om je heen hebben die voor je kunnen zorgen als je ziek wordt, die je geld kunnen lenen, waar je mee kunt praten als je je niet goed voelt of die je kunnen helpen een baan te vinden).

Opvallend is dat de onderzoekers weinig te zeggen hebben over waarom je dit verband zou verwachten. Waar ligt het aan dat je meer in samenzweringstheorieën gelooft als je meer depressieve symptomen hebt?

Als verklaring ligt voor de hand dat er aan beide iets gemeenschappelijk is, namelijk het beeld van een onveilige wereld. Depressie is een reactie van immobilisatie op het ervaren van onveiligheid. Zie ook de reeks berichten die begint met Psychische aandoeningen en de mismatch tussen aanleg en omgeving - 1. Je trekt je terug omdat je geleerd hebt dat het gevaarlijk is om de wereld in te gaan. 

En als je de wereld als onveilig waarneemt, dan moeten gevaren wel veroorzaakt zijn door het werk van kwaadaardige krachten. Door mensen die het slecht met ons voor hebben.

Depressie en samenzweringstheorieën zijn beide symptomen van dat statuscompetitieve wereldbeeld van gevaar en onveiligheid. 

Dat verklaart ook waarom het verband minder sterk is bij mensen met een meer ondersteunende sociale omgeving. Die gemeenschapsomgeving zorgt voor afzwakking van dat statuscompetitieve wereldbeeld.

Geen opmerkingen: