Sociaalwetenschappelijk gezien is rechts-extremisme gemakkelijk te herkennen als een uitingsvorm van het statuscompetitiepatroon. In dat patroon is er altijd een strijd tussen groepen en is er het allesbepalende streven om de eigen groep te laten domineren over andere groepen. We zagen een en ander tevoorschijn komen in het verband tussen het stemmen op de rechts-extremistische PVV en het hoog scoren op de Sociale Dominantie Oriëntatie (SDO). Zie hier het vorige bericht.
In het sociaalwetenschappelijk onderzoek is er naast die SDO ook nog het meetinstrument van het Right-Wing Authoritarianism (RWA), dat met die SDO overlapt, maar waarmee een ander aspect van het rechts-extremisme aan het licht komt. Valt dat ook te herkennen als behorend tot het statuscompetitiepatroon?
Dat andere aspect bestaat uit het onderschrijven en
aanhangen van traditionele normen en waarden, het je zelf daaraan
onderwerpen en het opleggen ervan aan anderen, als het moet met geweld.
Zie The Authoritarians van Bob Altemeyer. Je RWA-score is hoger als je het meer eens bent met uitspraken als:
- Our country desperately needs a mighty leader who will do what has to be done to destroy the radical new ways and sinfulness that are ruining us.
- The only way our country can get through the crisis ahead is to get back to our traditional values, put some tough leaders in power, and silence the troublemakers spreading bad ideas.
- It is always better to trust the judgement of the proper authorities in government and religion than to listen to the noisy rabble-rousers in our society who are trying to create doubt in people's minds.
In de studie Dangerous and competitive worldviews: A meta-analysis of their associations with Social Dominance Orientation and Right-Wing Authoritarianism uit 2013 concluderen de onderzoekers uit een meta-analyse van eerdere studies dat
degenen die hoog scoren op RWA meer het beeld hebben van een
gevaarlijke wereld en degenen die hoog scoren op SDO meer het beeld van
een competitieve wereld.
De mate waarin je een gevaarlijk wereldbeeld hebt, werd vastgesteld met de Belief in a Dangerous World Scale, waarin het gaat om het wel of niet onderschrijven van uitspraken als: "Any day now chaos and anarchy could erupt around us..." en "There are many dangerous people in our society who will attack someone out of pure meanness, for no reason at all."
En bij het aanhangen van een competitief wereldbeeld gaat het om uitspraken als “It’s a dog-eat-dog world where you have to be ruthless at times” en "There is really no such thing as “right” and “wrong.” It all boils down to what you can get away with."
De onderzoekers vatten de gevonden samenhangen samen in het onderstaande
plaatje, Je ziet dat de sterkste verbanden (de dikkere lijnen) worden
gevonden tussen het beeld van een gevaarlijke wereld (DW) en RWA en tussen het beeld van een competitieve wereld (CW) en SDO. Je kunt dus het
rechts-extremisme onderverdelen in Right-Wing Authoritarianism,
dat nauw samenhangt met een gevaarlijk wereldbeeld, en de Sociale
Dominantie Oriëntatie, die nauw samenhangt met een competitief
wereldbeeld.
In de eerste variant zijn er altijd gevaarlijke lieden en moet je dus
altijd op je hoede zijn en in de tweede variant is de wereld een amorele
jungle van strijd en statuscompetitie. In beide varianten gaat het om
een wereld bestaande uit groepen. Andere groepen die gevaarlijk zijn. Of
groepen waartegen de eigen superieure groep met hand en tand dient te
worden verdedigd.
Maar je ziet ook dat het rechts-extremisme een samenhangend geheel is,
want er zijn dwarse samenhangen. Zo is de correlatie tussen de beide
wereldbeelden behoorlijk groot, wat erop wijst dat als je de wereld als
gevaarlijk ziet, de kans behoorlijk groot is dat je hem ook als een
amorele jungle ziet. En andersom.
En wat natuurlijk opvalt is dat beide wereldbeelden gemakkelijk zijn onder te brengen in dat statuscompetitiepatroon. Het gemeenschapspatroon van de morele intuïtie van iedereen-telt-mee en van onderling vertrouwen is in geen velden of wegen te bekennen.
Laten we zeggen dat het sociaalwetenschappelijk onderzoek enig inzicht
verschaft in het denken van de rechts-extremisten die nu al tientallen jaren deel uitmaken van het politieke landschap.
En die natuurlijk hun
voorlopers hadden.
De allergrootste aanhanger van dat beeld van de wereld als een amorele
jungle was wel Adolf Hitler. Sebastian Haffner geeft in zijn Kanttekeningen bij Hitler het volgende citaat (zonder bronvermelding, maar ik neem aan uit Mein Kampf):
Wie wil leven, welaan, die moet strijden, en wie in deze wereld van eeuwige worsteling niet wil strijden, verdient het leven niet.
Toen, en nu nog steeds, huiveringwekkend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten