dinsdag 6 december 2011

Ezra Klein over de Duitse psychologie van de euro

Ezra Klein heeft in Berlijn leden van de Merkel-regering, leden van de sociaal-democratische oppositie, industriëlen en bankiers geïnterviewd. Zijn conclusie is dat geen van hen ook maar de geringste neiging heeft om de eurozone in elkaar te laten storten. Nee, ze willen allemaal de euro redden. Alleen nu nog niet.

Dat is te verklaren doordat ze de run van de financiële markten op Italië, Griekenland, Portugal en Spanje niet zien als een defect (een bug) in het systeem van de eurozone. In de analyse van Paul de Grauwe komt die run juist wel voort uit een defect. Door het toegetreden zijn tot de eurozone en het ontbreken van een centrale bank met een lender of last resort functie, zijn landen in de problemen gekomen.

Niet omdat die landen een slechter economisch beleid zijn gaan voeren dan daarvoor. Of slechter dan vergelijkbare landen buiten de eurozone die niet in de problemen komen. Maar omdat beleggers die constructie niet vertrouwen. En daarom uitwijken naar sterkere landen binnen de eurozone, waardoor die zwakkere landen hogere rentes moeten betalen en nog zwakker worden. Die negatieve feedback leidt er toe dat die sterkere landen (Duitsland, Nederland, Finland, Luxemburg, Oostenrijk) meer geld in het noodfonds moeten stoppen om die zwakkere landen te redden. En daardoor worden die sterkere landen ook zwakker en wenden de beleggers zich van hen af. Waardoor ze hun heil buiten de eurozone gaan zoeken. Vandaar dat er nu ook voor hen een verlaging van de kredietstatus dreigt. Wat we hebben is dus een zichzelf versterkend mechanisme dat als het zo doorgaat de eurozone in de afgrond stort.

Maar de Duitsers zien dit dus niet als een defect, maar als een eigenschap van het systeem, die ze nu gebruiken om de zwakkere landen een beter beleid te laten voeren. Ze moeten zuiniger worden en de arbeidsmarkt hervormen, net zo als Duitsland dat heeft gedaan, zodat ze meer kunnen gaan exporteren. (Net zo als Duitsland dat doet, denk je dan, maar niet alle landen kunnen meer exporteren dan importeren. Wat jij exporteert, moet ergens iemand anders importeren.)

Deze Duitse strategie heeft natuurlijk enig succes gehad. Kijk naar de regeringswisselingen in Griekenland en Italië en naar de drastische bezuinigingen in de zwakkere landen. Maar noem het maar succes. Want doordat de sterkere landen ook bezuinigen, komt die export van de zwakkere landen natuurlijk niet op gang. Het resultaat is in ieder geval een recessie.

Dit alles betekent volgens Ezra Klein niet dat de Duitsers egoïstisch en calculerend zijn. Dat ze een beter beleid willen van die zwakkere landen waarmee ze een gemeenschappelijke munt hebben, is begrijpelijk. Maar wat ze nu doen, is zonder het zelf goed te beseffen, wel roekeloos. Ze buiten die negatieve spiraal uit om de regels van de eurozone te veranderen in de richting van een fiscale unie met centraal toezicht op de begrotingen. Ook begrijpelijk. Maar het lijkt op de dokter die van een ongezonde patiënt met verschijnselen van een hartaanval eist om eerst te gaan afvallen voor hij zijn leven redt.

En er blijft, denk ik, het probleem van het ontbreken van een centrale bank met een lender of last resort functie in de euorozone. Want ook als uiteindelijk de euro, vooreerst, gered is, en als die zwakkere landen een beter beleid zijn gaan voeren, dan blijft het "probleem" bestaan dat niet alle landen economisch even sterk kunnen zijn. Niet iedereen kan, zoals in Lake Wobegon, boven het gemiddelde zitten. Dat moet, als Paul de Grauwe gelijk heeft, betekenen dat ook dan nog steeds het gevaar dreigt van een run van de financiële markten op het land dat dan het zwakste is. Misschien is dat dan Duitsland wel. Of Nederland.

'via Blog this'

Geen opmerkingen: