Politici gevraagd die iets te vertellen hebben - Over Elizabeth Warren (wel) en Angela Merkel (niet)

Ezra Klein somt 6 redenen op waarom Elizabeth Warren zich kandidaat moet stellen voor het presidentschap van de Verenigde Staten. Zie 6 reasons Elizabeth Warren should run for president. Een van die redenen is dat ze iets te vertellen heeft.

Warren maakte naam als hoogleraar aan de rechtenfaculteit van Harvard en werd een publieke intellectueel. Ik citeer verder Ezra Klein maar even:

She was early in recognizing how squeezed middle-class families had become, and in arguing for a consumer financial protection bureau, and in making the case against the spiraling complexity of Wall Street.

She's continued pushing some big thoughts in the Senate. She's been out front arguing for the reinstatement of Glass-Steagall, for instance. She's made interesting points about the pro-business drift of the federal judiciary. She's pushed hard on the idea that banks shouldn't become so big that they're effectively immune from criminal prosecution.

Ze is dus een voorbeeld van een politicus die zich heeft geïnformeerd en zelf heeft nagedacht over wat er mis is en over wat er zou moeten gebeuren. Ze heeft die ideeën aan de kiezers voorgelegd en die hebben haar gekozen in de Senaat.

Dat patroon wijkt nogal af van de meeste politici, zegt Klein, die eigenlijk helemaal geen eigen ideeën hebben en die alleen maar in de politiek beland zijn omdat ze zo graag politicus wilden worden. Ze worden aangetrokken door het ambt en door de aandacht en het gevoel van belangrijkheid die daar mee gepaard gaan. Ideeën kiezen ze als middel om dat doel te bereiken.

Daar zit wat in. En het zou verklaren waarom zoveel politici er moeite mee hebben om authentiek over te komen. Elizabeth Warren heeft daar geen moeite mee en dat zal er aan liggen dat ze authentiek is. Bekijk maar eens de filmpjes op YouTube van haar optredens bij hoorzittingen van de Senaat over de illegale praktijken van hypotheekbanken, zoals bijvoorbeeld deze. Of deze over het niet vervolgen van witwaspraktijken door een grote bank. Daar zit een vrouw die ideeën heeft over wat er mis is en wat er zou moeten gebeuren. En die vriendelijk, maar helder weet over te dragen. Of zie dit fragment van een redevoering.

Dat politici ook heel anders kunnen opereren, leren we aan het geval-Merkel in Duitsland. Hoezo? Kanselier Merkel doet het toch zo goed?

Dat staat te bezien. Der Spiegel heeft de moeite genomen om zich te verdiepen in haar wijze van politiek bedrijven. Het weekblad ontdekte dat het Duitse Kanzleramt tot nu toe geheim gehouden opinie-onderzoeken laat uitvoeren. Niet zo nu en dan, maar rond de 150 per jaar, gemiddeld drie per week. Kosten per jaar 2 miljoen euro. Zie Regieren nach Zahlen.

En waarom? Om er het beleid op af te stemmen. U vraagt, wij draaien. Dat dat heel ver gaat, wordt aan enkele voorbeelden heel duidelijk gemaakt. Zo was er eind november 2009 opdracht gegeven tot een onderzoek naar de opinies van de Duitse burgers over de klimaatpolitiek. Daaruit kwam naar voren dat 86 procent van mening was dat de industrielanden

besondere Verantwortung für den Klimaschutz tragen, weil sie den Klimawandel maßgeblich verursacht haben

Een uitspraak van Merkel drie weken later:

Wir wollen auch unserer besonderen Verantwortung als Hauptverursacher des Klimawandels gerecht werden

En 77 procent van de Duitse burgers antwoordde bevestigend op de vraag

Sollte Deutschland in der Klimaschutzpolitik vorangehen?

Waarna Merkel in het parlement verklaarde

Wir müssen vorangehen

Het blijkt dat je allerlei uitspraken van Merkel kunt terugvinden in opinie-onderzoeken die kort daarvoor waren uitgevoerd. Eigen stellingnames worden getest alsof het om margarinereclames gaat, zo verzucht Der Spiegel. Bedenk daarbij dat deze informatie met moeite aan het licht is gebracht met een beroep op de Duitse wet over openbaarheid van bestuur. Merkel en de kring om haar heen probeerden zo lang mogelijk om dit alles geheim te houden.

Wat leert ons dit? Dat we nu een beter zicht hebben op de (in)authenticiteit van Angela Merkel. Zij cultiveert haar imago van een staatsvrouw die niet over een nacht ijs gaat. Van een natuurwetenschappelijk opgeleide politicus, die zich degelijk en zakelijk informeert alvorens een besluit te nemen. Maar nu weten we dat ze al die keren dat ze lang aarzelde met een stellingname, niet de zaken serieus en rustig overdacht, maar gewoon de resultaten van het laatste opinie-onderzoek afwachtte.

Het gaat natuurlijk niet alleen maar om Elizabeth Warren en Angela Merkel. Het gaat er om dat we veel te weinig Warrens hebben en veel te veel Merkels. En dat is niet goed voor onze democratie.