Het is verleidelijk om nog even door te gaan met die uitweiding in het vorige bericht over het afscheid van de doelstelling van de volledige werkgelegenheid als onderdeel van de overgang van de "overheidsvuistregel" naar de "marktvuistregel" in de 70-er en 80-er jaren van de vorige eeuw. Dat ligt er aan dat dat afscheid met zich meebracht dat de inflatiebestrijding geheel aan het rentebeleid van de centrale bank werd gedelegeerd en dat het probleem van inflatiebestrijding nu weer volop actueel is.
De centrale banken verhogen stapsgewijs de rente als reactie op de achter ons liggende prijsstijgingen als gevolg van aanbodproblemen door de coronaepidemie en de Russische inval in Oekraïne. Zo hoort immers volgens de marktvuistregel de inflatie te worden bestreden. Renteverhogingen zullen de investeringen afremmen, een recessie veroorzaken, de werkloosheid laten oplopen en zo de inflatie terugdringen. Laat het maar aan de centrale banken over. Net zo als in de achter ons liggende tijd van de deflatie de economie moest worden aangezwengeld door renteverlagingen. Tot die verlagingen tegen de nulgrens aanliepen en geen effect meer hadden.
Door dit alles komen de bezwaren van die marktvuistregel met betrekking tot conjunctuurbeleid overduidelijk aan het licht. Dat leidt tot discussie. Want er was natuurlijk al de kritiek op overheden die maar bleven bezuinigen toen de centrale banken tevergeefs de economie probeerden aan te jagen.
En nu is er de kritiek op die renteverhogingen in een tijd waarin regeringen juist veel moeten investeren om de aanbodproblemen de wereld uit te helpen en de klimaatverandering het hoofd te bieden. En de kritiek dat de toekomstige werklozen (toekomstig, want zo snel werken die renteverhogingen niet) de lasten moeten dragen van de inflatiebestrijding. Nog los van de kritiek op de veronderstelling van de zogenaamde Philipscurve, die het verband zou weergeven tussen inflatie en werkloosheid. De discussie is goed te volgen als je Claudia Sahm leest op Stay-At-Home Macro: Olivier throws it down: the Fed does not decide what is inflation is, we do en Ban the Phillips Curve.
Geheel in lijn met al die kritiek zien we dan ook dat regeringen maatregelen nemen om de inflatie te bestrijden, door iets te doen aan de aanbodproblemen, en door rechtstreeks ingrijpen in de consumentenprijzenprijzen van energie. Het inzicht dringt door dat inflatiebestrijding niet alleen aan de centrale banken kan worden overgelaten.
Maar goed, we keren terug naar de Nederlandse polycrisis. En naar de vraag naar de gemeenschappelijke achterliggende oorzaak van die twaalf crises. We zagen al dat je bij acht van die crises in de berichtgeving verwijzingen aantreft naar voorafgaande bezuinigingen op overheidsuitgaven als medeoorzaak.
Maar de dominantie van die marktvuistregel bij politici, en hun kiezers, heeft naast die bezuinigingsdrift ook een algemenere houding van, ja, gemakzuchtigheid?, lichtzinnigheid?, tegenover het belang van de overheid met zich mee gebracht. Ach, alles draait om welvaart en dus om de markt en dus om het bedrijfsleven, als je daar maar van doordrongen bent, dan hoef je de overheid en de publieke diensten en voorzieningen niet meer zo serieus te nemen. Als het bedrijfsleven maar zoveel mogelijk de ruimte krijgt, dan komt alles wel goed.
En het lijkt erop dat gemakzuchtigheid en lichtzinnigheid ook iets te maken hebben met die Nederlandse polycrisis. Meer daarover in het volgende bericht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten