Maar een belangrijk verschil is dat het Hitler-bewind werd verslagen door de legers van democratische staten. En naar het voorbeeld van die democratieën werd, althans in wat West-Duitsland (Bundesrepublik Deutschland) ging heten, op de puinhopen van de nederlaag een democratie opgebouwd.
Na de val van de Sovjet-Unie waren er geen democratische bezetters. De Russen moesten zelf uitzoeken hoe het verder moest. Bij sommigen, vooral in het Westen, heerste de verwachting dat er op de puinhopen van het communisme een kapitalistische democratie zou verrijzen naar het voorbeeld van de westerse democratieën. Er was al het zogenaamde 500 Dagen-Programma, dat suggereerde dat door de invoering van eigendomsrechten in korte tijd de overgang naar een democratische marktmaatschappij kon worden bewerkstelligd. Er werd gesproken van een shocktherapie, waardoor alles op zijn pootjes terecht zou komen.
Die verwachting spoorde goed met een optimistisch vooruitgangsdenken dat de mensheidsgeschiedenis een ontwikkeling zou kennen naar steeds meer om zich heen grijpende democratie. Zie hier het vorige bericht in deze reeks over de mensheidsgeschiedenis in drie stappen.
Maar het liep anders. Daar zijn boeken over geschreven. Ik bladerde op Google Boeken net wat door
The Tragedy of Russia's Reforms: Market Bolshevism Against Democracy van Peter Reddaway en Dmitri Glinski uit 2001.
In die literatuur vind je al passages over de heel andere ontwikkeling die om zich heen greep, die naar een kleptocratie. De KGB, de geheime dienst van de Sovjet-Unie, had al een grondige kennis opgedaan van de mogelijkheden van het westerse bankwezen en de Russische maffia gebruikte die kennis om grote hoeveelheden roebels in het westen wit te wassen. Lees meer daarover in Russian-Style Kleptocracy Is Infiltrating America. When the U.S.S.R. collapsed, Washington bet on the global spread of democratic capitalist values—and lost, dat net in de maart-aflevering van The Atlantic is verschenen.
Dat die ontwikkeling zo verliep, heeft ook een heel actuele lading. Want toen al ontstond het netwerk van financiële banden tussen de Russische oligarchen en maffia en de schimmige onderdelen van de westerse bankenwereld. Niet alleen werd het Westen medeplichtig, maar de Russische criminele elite kreeg financiële belangen in de westerse democratieën. En omdat die grote belangen natuurlijk moesten worden verdedigd, werd het zaak om de democratische gang van zaken in een voor die belangen gunstige zin te beïnvloeden.
En, jawel, dan duikt natuurlijk ook de naam van Donald Trump op. Neem vooral de tijd om dat verontrustende stuk in The Atlantic te lezen. Het eindigt met:
Long before suspicion mounted about the loyalties of Donald Trump, large swaths of the American elite—lawyers, lobbyists, real-estate brokers, politicians in state capitals who enabled the creation of shell companies—had already proved themselves to be reliable servants of a rapacious global plutocracy. Richard Palmer (het hoofd van de CIA in de Amerikaanse ambassade in Moskou in de vroege jaren 90, die de Amerikanen had gewaarschuwd) was right: The looting elites of the former Soviet Union were far from rogue profiteers. They augured a kleptocratic habit that would soon become widespread. One bitter truth about the Russia scandal is that by the time Vladimir Putin attempted to influence the shape of our country, it was already bending in the direction of his.Wat die laatste zin betreft, lees ook nog eens: Trump is dat waar de invloed van het Grote Geld op is uitgelopen.
De les die zich opdringt is in ieder geval dat de strijd om de democratie nooit ophoudt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten