Trump en de Republikeinen als verschijningsvorm van de statuscompetitie en het rechts-extremistische wereldbeeld van de amorele jungle

Wat is dat toch met de Amerikaanse Republikeinen dat ze zo gekant zijn tegen een publiek geregelde ziektekostenverzekering? Die het voor iedereen mogelijk maakt om tegen een betaalbare premie tegen ziektekosten verzekerd te zijn? Een collectieve regeling die al lang in de meeste landen bestaat, maar die in de Verenigde Staten pas met Obamacare werd geïntroduceerd.

Paul Krugman vraagt het zich wanhopig af in zijn column van gisteren: Republicans Really Hate Healthcare. They’ve gone beyond cynicism to pathology. De aanleiding is dat de Trump-regering, na jammerlijk mislukte pogingen van de Republikeinen, toen ze nog de meerderheid hadden in het Huis van Afgevaardigden, om Obamacare af te breken, nu probeert om het via de rechter ongrondwettig te laten verklaren: Trump Officials Broaden Attack on Health Law, Arguing Courts Should Reject All of It.

Krugman probeert min of meer rationele motieven te ontdekken, maar dat lukt eigenlijk niet. Ze verzetten zich natuurlijk tegen de belastingverhoging voor de rijkeren die met Obamacare gepaard ging, omdat ze nu eenmaal altijd willen dat de rijkeren, zijzelf, zo weinig mogelijk belasting betalen. Maar omdat de Verenigde Staten, nog, een democratie zijn, waarin ook de armeren en de pechvogels een stem hebben, zijn ze altijd genoodzaakt tot valse voorwendselen, kiezersbedrog en voter suppression.

Dat alles is rationeel nog te begrijpen. Maar hun huidige poging tot ongrondwettig verklaring lijkt een nederlaag bij de Presidentsverkiezingen in 2020 te garanderen. Want Obamacare heeft grote steun onder de bevolking.

Dat is dus moeilijk te snappen. (Of ze moeten erop rekenen dat ze tegen 2010 wel de democratie hebben afgeschaft.) Krugman:

Why? The truth is that I don’t fully get it. Maybe it’s anger at the thought of anyone getting something they didn’t earn themselves, unless it’s an inheritance from daddy. Maybe it’s a sense that a lot of gratuitous suffering is or should be part of the human condition, or God’s plan, or something. I try to understand how others think, but in this case I really do find it hard.

Maar zijn vermoedens gaan precies de goede kant op. Het Republikeinse verzet is een verschijningsvorm van de statuscompetitie. Als er eenmaal grote ongelijkheid bestaat, dan is ongebreidelde statuscompetitie niet meer te keren. Denk even terug aan het bericht De sociale verschijningsvormen van de statuscompetitie en de statushiërarchie, met daarin deze bullet:

Het als vanzelfsprekend beschouwen van de nationale staat of "het volk" als een statushiërarchie houdt in dat ongelijkheid als een natuurlijk en gewenst verschijnsel wordt beschouwd. De verzorgingsstaat en de daaruit voortvloeiende sociale zekerheid en sociale bescherming van de zwakkeren zijn daarmee in strijd. Vandaar de roep om afbouw van de verzorgingsstaat en de denigrerende of zelfs vijandige bejegening van armen en uitkeringstrekkers. En vandaar dat voedselbanken een geaccepteerd verschijnsel zijn geworden.

Dat denken komt ook precies overeen met dat rechts-extremistische wereldbeeld van de wereld als amorele, competitieve jungle. Waarin het juist helemaal verkeerd is om mededogen te hebben met de verliezers en de kwetsbaren. Zij hebben hun lot geheel aan zichzelf te danken. En ook als dat niet zo zou zijn, dan kan er geen sprake zijn van enige morele verplichting tot steun en bijstand.

En ja, daar komt ook de God van de Amerikaanse evangelicals om de hoek kijken. Want die God diende al ten tijde van de landbouwrevolutie en het ontstaan van de Bijbelverhalen om ongelijkheid en overheersing te rechtvaardigen dan wel als nu eenmaal onvermijdelijk te presenteren. Lees nog eens Het verhaal van Kaïn en Abel diende om machtsverschillen te legitimeren.