Narcisten weten van zichzelf dat ze narcistisch zijn. En zien dat niet als een probleem

Narcisten denken dat ze geweldig en uniek zijn en dat ze van anderen bewondering en respect verdienen. Ze kijken op anderen neer en zien hen als een middel om er zelf beter van te worden. Ze worden snel agressief als ze denken niet op waarde geschat te worden. En relaties met anderen houden nooit lang stand.

Ondanks dat voelen ze zich meer dan gemiddeld gelukkig en zijn ze weinig angstig en depressief. Ja, als je zo'n hoge dunk van jezelf hebt, kun je natuurlijk niet in de put zitten. In de omgang met anderen richten ze schade aan, evenals wanneer ze in een leiderschapspositie terecht komen. Zie Zijn narcisten goed in verwerven van leiderschap en slecht in uitoefenen daarvan?

Dit alles geldt voor subklinische narcisten, dus voor allen die hoog scoren op een narcisme-vragenlijst, maar niet of nog niet met de psychiatrie hebben kennisgemaakt.

Zouden die (subklinische) narcisten zelfinzicht hebben? Je bent misschien geneigd te denken van niet. Als je zo bent en je weet dat van jezelf, dan zou je dat toch als een probleem zien en zou je proberen om je leven te beteren?

Maar nee, dat is helemaal niet het geval. Narcisten blijken van zichzelf heel goed te weten dat ze narcistisch zijn. Dat blijkt uit onderzoek naar de validiteit van een wel heel eenvoudige test voor narcisme, de enkele vraag in hoeverre je het met de stelling "Ik ben een narcist" eens bent. Uit de studie Development and Validation of the Single Item Narcissism Scale (SINS) blijkt dat de correlatie tussen het antwoord op deze vraag en de uitslag van de uitgebreide narcisme-vragenlijst (de NPI) hoog is. Het maakt dus weinig verschil of je die hele batterij vragen afneemt of dat je die ene vraag stelt: bent u het er mee eens dat u een narcist bent? Met als uitleg dat een narcist iemand is die egoïstisch, op zichzelf gericht en ijdel is. Een narcist kun je op beide manieren vrijwel even goed herkennen.

En bij nader inzien is dat eigenlijk niet verrassend. Eerder onderzoek, de studie Honestly Arrogant or Simply Misunderstood? Narcissists' Awareness of their Narcissism (betaalpoort) liet al zien dat narcisten gemakkelijk toegeven dat ze narcistisch zijn. En dat daarbij helpt dat ze narcisme als een wenselijke eigenschap zien, die henzelf ten goede komt. Dat hun gedrag voor anderen negatieve gevolgen heeft, zien ze ook heel goed in. Maar dat is voor hen geen probleem, want ze keken toch al op die anderen neer.

Dat laatste verklaart ook dat ze goed door hebben dat anderen hen onsympathiek vinden, maar daar geen last van blijken te hebben. Want wat heb je aan sympathie van mensen die in jouw ogen minderwaardig zijn?

Dat alles maakt nieuwsgierig naar de vraag of narcisme ooit over gaat. Je zou denken van niet. Maar daar staat tegenover dat narcisme met het ouder worden afneemt, althans dat het bij jongeren meer voorkomt dan bij ouderen.

En het maakt nieuwsgierig naar de vraag hoe succesvol psychiaters zijn in het behandelen van klinische narcisten. Geen idee wat daarover bekend is.