Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft het essay Mensbeelden bij beleid Bewust worden, bespreken en bijstellen uitgebracht. Dat gaat erover dat beleidsvoorstellen vaak ongereflecteerd uitgaan van een bepaald mensbeeld, "een veronderstelling over wat mensen willen, kunnen en hoe ze zich gedragen". Dat kan tot slecht beleid leiden, omdat het onderliggende mensbeeld niet klopt. Met het essay wil het SCP "handvatten" bieden "om met realistischer mensbeelden te komen".
Maar als je het essay downloadt en leest, tref je uiteindelijk toch niet meer aan dan de aanbeveling (p. 17): "maak mensbeelden bewust en expliciet". Dat wordt verder uitgewerkt in "technieken" om onbewuste mensbeelden boven tafel te krijgen: "bespreek mensbeelden openlijk", "nodig actief burgervisies en/of tegenvisies van buiten uit", "denk een ‘geen interesse’-scenario uit" en "stel je voor dat je ter verantwoording wordt geroepen over het mensbeeld". Lees dat rapport als je in die technieken verder geïnteresseerd bent.
Het essay stelt een heel belangrijk probleem aan de orde. Maar schiet wel erg tekort in het aanbieden van een oplossing.
Want natuurlijk zouden beleidsvoorstellen en -adviezen gebaseerd behoren te zijn op de bestaande sociaalwetenschappelijke inzichten in het menselijk gedrag, in wat mensen willen en kunnen. En overheidsadviesinstellingen zoals het SCP zouden zo toegerust behoren te zijn dat ze van die inzichten op de hoogte zijn en de ontwikkelingen daarin volgen.
Maar de bestaande toestand is daar ver van verwijderd. Ik denk natuurlijk meteen aan mijn realistisch normatief kader voor sociale hervormingen. Waarin ik de sociaalwetenschappelijke inzichten inventariseerde in wat mensen willen en kunnen. Om zo tot een empirisch onderbouwd "mensbeeld" te komen, dat van de Dual Mode-theorie, waarop voorstellen voor sociale hervorming kunnen worden gebaseerd.
Daarin gaat het niet over het bewust en expliciet maken van mensbeelden, maar over de noodzaak en de mogelijkheid om beleidsadviezen te baseren op de bestaande sociaalwetenschappelijke inzichten in de aard van het menselijk gedrag.
Het is opvallend en eigenaardig dat een overheidsinstelling als het SCP in het eerste blijft hangen. Dat zegt veel over hoe gebrekkig de bestaande sociaalwetenschappelijke inzichten doordringen tot overheidsadviesinstellingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten