Omdat we in een maatschappij leven waarin de kans op sociaal isolement en eenzaamheid behoorlijk groot is, kun je je afvragen of mensen vervangers zoeken voor echte sociale interactie. Eerder noemde ik verschillende mogelijke vervangers, zoals imaginaire vriendschappen, huisdieren en het geloof in een God.
Omdat in onze maatschappij de televisie een grote plaats in ons leven is gaan innemen, zou het ook kunnen zijn dat wij televisiekijken gebruiken als een vervanging voor ontbrekende, echte sociale interactie. Als je daarover nadenkt, dan realiseer je je meteen dat onze televisieprogramma's in overweldigende mate een sociale inhoud hebben. We zitten vooral naar andere mensen te kijken als we televisie kijken. En die anderen mensen zijn ook bijna altijd dezelfde bekende "televisiepersoonlijkheden", want we willen kennelijk die vertrouwdheid en de mogelijkheid om die mensen "te leren kennen". Ook de makers van educatieve en informatieve programma's zoeken bij voorkeur een bekende persoonlijkheid als presentator. Terwijl je ook zou kunnen denken dat dat alleen maar afleidt van de inhoud.
In het bericht waar ik hierboven naar link, noemde ik vooral het kijken naar soap-series en reality-shows en het volgen van celebrities als mogelijke vervangers van echte sociale interactie. Daarover een andere keer. Nu over het televisiekijken op zich als mogelijke vervanger. We betrappen ons er denk ik allemaal wel eens op dat we als we alleen zijn de televisie aan zetten, ook als we niet echt gaan zitten kijken. Zou dat zo functioneren dat we onszelf eigenlijk voor de gek houden? We weten wel dat we geen echte interactie de huiskamer binnen halen, maar wat er op het scherm gebeurt lijkt daar kennelijk zoveel op dat we het apparaat liever aan hebben dan uit.
Dat we de televisie inderdaad zo gebruiken, blijkt uit dit onderzoek uit 2008. Mensen die aangeven eenzaam te zijn, gebruiken meer de televisie als vervangend "gezelschap" dan mensen die niet of minder eenzaam zijn. Interessant is dat ze ook meer in zichzelf praten en dan vooral in negatieve, zelfkritische zin. En als mensen alleen zijn (ook degenen die niet eenzaam zijn) doen ze hetzelfde, zij het dat dat praten in zichzelf minder zelf-kritisch is.
Is televisiekijken dan een goede vervanging? Verschaft de televisie ook echt een oplossing voor het probleem van eenzaamheid en van periodes van alleen zijn? Daarvoor zou je eenzame mensen moeten vergelijken die wel en die niet de televisie als vervangend "gezelschap" gebruiken. Dat wordt ingewikkeld, want je moet dan wel meenemen wat die mensen die niet de afstandsbediening pakken in plaats daarvan wel doen. Misschien proberen ze echte contacten te leggen en dat lijkt verstandiger. Maar ik ken geen onderzoek dat hierover duidelijkheid verschaft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten