Het gemeenschapsevenwicht en het Joodse begrip Arvut - Over de actualiteit van een tekst uit de Kabbalah

Mensen hebben als jagers-verzamelaars kunnen overleven, ja, zich zelfs over de continenten kunnen verspreiden, doordat ze in staat waren tot samenwerken en delen. Daarvoor was onderdrukking van de neiging tot statuscompetitie nodig. Dat lukte doordat er in die lange periode, bij benadering 98 procent van de duur van de mensheidsgeschiedenis tot nu toe, een selectie plaats vond op de ontwikkeling van de morele gemeenschapsintuïties. Aangevuld met de actieve selectie tegen statuscompetitiegedrag door middel van collectieve, zo nodig gewelddadige, sanctionering van dat gedrag.

Die unieke evolutionaire achtergrond vergroot het inzicht in hoe wij in onze huidige maatschappij samenleven. Want kenmerkend daarvoor is dat wij enerzijds nog steeds zijn toegerust met die morele gemeenschapsintuïties, maar anderzijds dat we sinds de overgang naar landbouw moeilijker onze eigen en elkaars neiging tot statuscompetitie kunnen onderdrukken.

Waardoor we in die ingewikkelde situatie zijn beland dat we met zijn allen zowel in een gemeenschapsevenwicht terecht kunnen komen als in een statuscompetitie-evenwicht. Zie het bericht
Hoe kan de sociologie een maatschappelijk belangrijker vak worden? En over wat de Dual Mode-theorie te bieden heeft - deel 2.Waarbij alles er op wijst dat mensen beter zouden gedijen in een gemeenschapsevenwicht dan in een statuscompetitie-evenwicht.

Nu zijn die twee evenwichten slechts theoretische constructies, omdat maatschappelijke toestanden, nogmaals, sinds de overgang naar landbouw, zowel gemeenschapsgedrag als statuscompetitie kennen.

Maar een veelheid van onderzoek laat zien dat mensen die meer gemeenschapsgedrag vertonen, waarschijnlijk mede doordat ze zich hebben weten te omringen met anderen die hetzelfde doen, daarvan profiteren met een zinvoller leven, een betere gezondheid en zelfs een hogere levensverwachting. Recent onderzoek in dat verband kwam ter sprake in het bericht
Door het volgen van de natuurlijke neiging tot zorgverlening leven mensen langer - nieuwe aanwijzingen.

Moos van Maris had op dat bericht een interessante reactie (zie onderaan dat bericht), met een verwijzing naar het Joodse begrip Arvut, dat staat voor wederzijdse verantwoordelijkheid. En een verwijzing naar een tekst uit de Kabbalah waarin dat wordt uitgelegd.

Daarin kom je een fraaie beschrijving tegen van wat ik een gemeenschapsevenwicht noem:

Because the Torah was not given to them before each and every one from Israel was asked if he agreed to take upon himself the Mitzva (precept) of loving others in the full measure, expressed in the words: “Love thy friend as thyself” (as explained in Items 2 and 3, examine it thoroughly there). This means that each and every one in Israel would take it upon himself to care and work for each member of the nation, and to satisfy all their every needs, no less than the measure imprinted in him to care for his own needs.

En dus ook de bepaling dat het bestaan van dat gemeenschapsevenwicht als voorwaarde gold voor het ontvangen van de Torah, met zijn (vele) geboden en verboden. Met als achterliggende gedachte dat die verboden en geboden op zich niet afdoende zijn. Er dient die bodem van wederzijdse verantwoordelijkheid te bestaan.

Fascinerend aan de tekst die daarop volgt is dat de problemen worden besproken van het leven in een maatschappij waarin dat gemeenschapsevenwicht, de Arvut, (nog) niet is bereikt. Een maatschappij die dus "onzuiver" is. Want:

It turns out that even after the reception of the Torah, if a handful from Israel betray and return to the filth of self-love, without consideration of their friends, that same amount of need that is put in the hands of those few would burden Israel with the need to provide for it themselves.
This is because those few will not pity them at all; hence, the fulfillment of the Mitzva of loving one’s friend will be prevented from the whole of Israel. Thus, these rebels cause those who keep the Torah to remain in their filth of self-love, for they will not be able to engage in the Mitzva, “Love thy friend as thyself,” and complete their love for others without their help.
As a result, all of Israel are responsible for one another, both on the positive side and on the negative side. On the positive side, if they keep the Arvut until each cares and satisfies the needs of his friends, they can fully keep the Torah and Mitzvot, meaning bring contentment to their Maker (Item 13). And on the negative side, if a part of the nation does not want to keep the Arvut, but rather chooses to wallow in self-love, they cause the rest of the nation to remain immersed in their filth and lowliness without ever finding a way out of their filth.

Het taalgebruik komt over als "gedateerd", maar het gaat over niets anders dan het ook nu nog heersende conflict tussen onze morele gemeenschapsintuïties en onze neigingen tot statuscompetitie.