De vervreemding van de overbelaste mantelzorger

We weten dat mensen graag betaald werk hebben, maar ook dat van alle bezigheden die we op een dag kunnen hebben, betaald werk bijna onderaan staat wat betreft het geluk en de ontspanning die we dan ervaren. We worden gelukkiger van het hebben van betaald werk, in vergelijking met werkloosheid, maar de bezigheid van het werk ervaren we als de op een na (ziek op bed liggen) meest onaangename. Ik ging daar in dit bericht op in, waarin ik dit bij nadere beschouwing merkwaardige fenomeen als vervreemding karakteriseerde.

Maar er viel me nog iets anders op aan dat onderzoek waar ik aan refereerde. Van de 40 bezigheden die mensen konden doen, stond "Zorgen voor of helpen van volwassenen" (zeg, mantelzorg) ook heel laag in de rangorde, precies een plaats boven werken, zowel wat geluk als ontspanning betreft. Om de gedachten te bepalen: heel laag staan ook "Wachten, in de rij staan" (toch nog een plaats hoger) en "Reizen, woon-werk verkeer". Kennelijk worden we heel ongelukkig en gespannen van het zorgen voor volwassenen, van mantelzorg.

Dat is opvallend, want uit ander onderzoek blijkt dat het anderen helpen en het voor anderen zorgen een positief gezondheidseffect kan hebben en de levensduur kan verlengen. In dit bericht ging ik op dat onderzoek in.

Wat is hier aan de hand? Wat ik kan bedenken is dat het hebben van anderen die jou hulp en zorg nodig hebben (partner, familielid, buren, vrienden), je een goed gevoel geeft, omdat het de zin van je leven verhoogt en een doel aan het leven geeft. Het gaat dan om het gevoel nodig te zijn. De afwezigheid van dat gevoel komt misschien al gauw in de buurt van het gevoel van eenzaamheid en daarvan is het negatieve gezondheidseffect bekend.

Tegelijkertijd kan het zijn dat de bezigheid van dat zorgen en helpen vergeleken met andere bezigheden juist heel weinig geluksgevoel en ontspanning verschaft. En dat zou er weer mee te maken kunnen hebben dat deze zorg en hulp, de mantelzorg, vaak op te weinig mensen neerkomt. Door ons sterke sociale isolement van gezinnen raken mantelzorgers snel overbelast.

Dus eigenlijk zouden we een toestand willen waarin we die mantelzorg meer met anderen kunnen delen, zodat het ons wat gemakkelijker gemaakt wordt om aan die natuurlijke behoefte om voor anderen te zorgen, tegemoet te komen. Dat die toestand niet bestaat, is dat eigenlijk ook niet een soort vervreemding?
Update. Net zoals cooperative breeding de natuurlijke toestand is voor het grootbrengen van kinderen, is cooperative care dat voor de zorg voor hulpbehoevende volwassenen en ouderen.