Voeding en samenleving: de onvermijdelijkheid van de verwetenschappelijking

Esther Nederhof reageerde per email op mijn bericht Eenzaamheid vergroot de behoefte aan zoetigheid. En over hoe dat komt. Het ging in dat bericht onder meer over de behoefte van onze hersenen aan glucose en dus aan suiker in onze voeding, vooral bij grote cognitief-emotionele uitdagingen zoals sociaal isolement en eenzaamheid. Ik verwees naar een Noors onderzoek waaruit bleek dat eenzaamheid samen gaat met het veel drinken van suikerhoudende dranken.

Esther schreef, en ik citeer met haar toestemming:

Ik houd mij als post-doctoraal onderzoeker bij psychiatrie bezig met depressie en probeer vooral te kijken vanuit evolutionair perspectief. Op dit moment ben ik bezig een onderzoekslijn op te zetten om het effect te bestuderen van paleovoeding op psychiatrische symptomen en in het bijzonder depressie. Uw blog van 22 augustus was daarop natuurlijk erg van toepassing. Wat mij echter een beetje stoorde, en u bent zeker niet de enige wie die 'fout' maakt, dus ik neem het u niet persoonlijk kwalijk, is de aanname dat onze hersenen niet zonder glucose kunnen. Onze hersenen kunnen prima zonder glucose uit onze voeding, dan maakt het lichaam namelijk ketonen aan uit de vetten die we eten. Er zijn aanwijzingen dat de hersenen het zelfs veel beter doen op ketonen dan op glucose, maar dat terzijde. De bevindingen van het Noorse onderzoek dat u beschrijft zouden volgens mij in het licht van alomtegenwoordige 'metabole rigiditeit' gezien moeten worden. Doordat ons sinds de jaren 80 wijs gemaakt wordt dat we koolhydraatrijk en vetarm moeten eten, zijn velen hun metabole flexibiliteit verloren, de capaciteit om over te schakelen van glucose naar ketonen en vice versa. In dat licht gezien klopt de interpretatie van deze Noorse onderzoekers, maar het klopt niet dat onze hersenen niet zonder glucose kunnen.

Ik bedankte Esther voor haar reactie en kreeg toen nog een mail met een verwijzing naar het blogbericht Ketonen. Wat?, dat ze daarover geschreven heeft. En als ik het goed begrijp, kan dat koolhydraatrijke dieet dat ons is aangepraat, dus ook een oorzaak zijn van onze toegenomen behoefte aan zoetigheid. Naast de toegenomen eenzaamheid.

Hoewel het wat buiten het gebied van de sociale wetenschap ligt, vond ik dat punt van die metabole flexibiliteit die we misschien zijn kwijtgeraakt door veel koolhydraten en weinig vet te eten, wel interessant. Want nogmaals, er is toch hoogstwaarschijnlijk een parallel tussen Paleovoeding en de Paleo Sociale Omgeving. Zie nog eens De vereenvoudigde redenering achter het Paleo Dieet (en de Paleo Leefwijze) en Is er naast het Paleo Dieet ook een Paleo Sociale Omgeving?

Die parallel bestaat er in ieder geval uit dat we in een situatie terecht zijn gekomen waarin we niet als vanzelf goed weten: 1. welke dieet en 2. welke wijze van samenleven voor onze gezondheid het beste is. En dat we in beide gevallen dus te rade moeten gaan bij wat het wetenschappelijk onderzoek oplevert. We zijn met zijn allen onvermijdelijk aan het "verwetenschappelijken".