Zondagochtendmuziek - Johann Sebastian Bach: Die Kunst der Fuge BWV 1080/Musica Antiqua Köln

Ik had net een kaartje gekocht voor de uitvoering van Die Kunst der Fuge van Bach door de Canadese pianiste Angela Hewitt op woensdag a.s. in het Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam, toen ik in de Bibliotheek het boek Meesterwerken Meesterzetten van Frank Reijnders zag liggen. Een wat atypisch vormgegeven boek, dat ik uit nieuwsgierigheid in handen nam. Toen ik het opensloeg, bleek het te openen met een boeiende beschouwing over Die Kunst der Fuge, dat voor Frank Reijnders model staat voor het meesterwerk.

Bach componeerde het aan het eind van zijn leven en het bleef bij zijn dood in 1750 onvoltooid. Ik citeer een paar zinnen uit het boek:

Tegen het einde van zijn leven neigde Bach er steeds meer toe om zijn werken te onttrekken aan de opdrachtsfeer. Zijn Kunst der Fuge dient geen doel, heeft geen religieuze betekenis, hangt geen politieke ideologie aan. Enerzijds is het een wereld op zichzelf, buiten bereik gebracht van de historische tijd: het werk bestaat slechts als partituur. Anderzijds levert het zich steeds opnieuw uit aan interpretaties waarin het tot klinken wordt gebracht. het is een onbetwistbaar meesterwerk. Een grootse demonstratie van verschillende vormen van contrapunt: van canons en fuga's die zich naar voren bewegen en vervolgens in tegengestelde richting. Eenvoudig en spiegelbeeldig. Driestemmig en vierstemmig.

Met dit werk bleef Bach vasthouden aan de polyfone traditie die in die tijd al als ouderwets werd ervaren. Frank Reijnders denkt dat Bach als inzet had om

de vernieuwers van zijn tijd, die met hun galante stijl inspeelden op de eenvoudige smaak van een opkomende burgerlijke klasse, (te) laten voelen hoe oppervlakkig ze componeerden.

Ik leende meteen ook de CD met de uitvoering door Pierre-Laurent Aimard. Ook op de piano dus.

Maar hier is een prachtige uitvoering door leden van Musica Antiqua Köln onder leiding van Reinhard Goebel. In het gebouw van de Langen Foundation van de Japanse architect Tadao Ando in de buurt van Düsseldorf. Dat lijkt een plek om een keer naar toe te gaan.