Zondagochtendmuziek - Glenn Gould-J.S. Bach-The Art of Fugue (HD)

Er is niet aan te ontkomen: ik ben nog helemaal vol van de uitvoering woensdagavond van Die Kunst der Fuge door Angela Hewitt in het Muziekgebouw aan het IJ.

Er is over die laatste, onvoltooide compositie van Bach natuurlijk van alles geschreven en gespeculeerd. Zoals over de vraag of het wel echt onvoltooid is. Wikipedia vermeldt dat Bach na de nu bekende laatste noot op een ander vel papier moet zijn doorgegaan en dat dat verloren is gegaan of nog niet is teruggevonden. Wie weet.  Hiernaast zie je dat laatste blad, met de aantekening van Bachs zoon Carl Phillip Emanuel dat hij het werk na zijn vaders overlijden zo aantrof.

En er is discussie over de vraag of het werk eigenlijk wel bedoeld was voor uitvoering voor een publiek. Die bedoeling zullen we nooit achterhalen, maar dat het er wel degelijk voor geschikt is, bleek woensdagavond overduidelijk. Het was spannend en adembenemend om de uitvoering door Angela Hewitt mee te maken. Ik vond naderhand nog dit filmpje waarin zij uitlegt hoe ze tot het besluit kwam om Die Kunst der Fuge op haar repertoire te zetten. Zie ook het mooie artikel Angela Hewitt: My battle with Bach uit The Guardian daarover.

Angela Hewitt gaf ook een mooie inleiding, waarvan ik onder meer onthouden heb dat delen van het  werk kunnen gaan vervelen als je het precies zo speelt als het er staat. Anders gezegd, de wijze van uitvoering maakt veel uit. Ik luisterde ook nog even naar de CD van Pierre-Laurent Aimard. En vervolgens naar de opname van delen van Die Kunst der Fuge door de geniale excentriekeling Glenn Gould. Op orgel en piano, op de Sony CD uit 1997.

En ik vergeleek even de uitvoeringen van het begin, Contrapuntus I. En dan valt natuurlijk meteen op hoe langzaam Gould dat speelt. Dat wil zeggen, op de piano. Hij doet er dan bijna 5 minuten over (op orgel 2 minuten en 45 seconden). En dat uiterst langzame tempo werkt wel heel meeslepend. Je zit op het puntje van je stoel en het is alsof het meer is dan muziek die dat je hoort.

Vergeleken daarmee is de veel snellere uitvoering door Aimard (3 minuten!) veel afstandelijker. Dat zegt trouwens weinig over het vervolg. Je kunt Aimard heel goed in zijn geheel achter elkaar beluisteren zonder je te gaan vervelen.

Maar hoe indringend kan Glenn Gould zijn! Hier speelt hij de eerste en de vierde Contrapuntus.