Is het succes van de Mondragon Coöperatie een aanwijzing dat een coöperatieve economie een levensvatbaar, en beter, alternatief is voor het kapitalistische stelsel? Dat zou kunnen. Het meest opvallende verschil met dat kapitalistische stelsel lijkt mij te zijn dat een coöperatieve economie veel meer gericht is op volledige werkgelegenheid. Je ziet dat aan de MC, want die heeft zichzelf als een heterogeen conglomeraat georganiseerd waardoor werknemers die in de ene coöperatie, eventueel tijdelijk, overbodig zijn met een grote kans in een andere te werk kunnen worden gesteld. Die constructie vloeit als vanzelfsprekend voort uit het belang van de werknemers/eigenaars: ze hechten uiteraard grote waarde aan werkzekerheid. En de diversificatie binnen de MC creëert de flexibiliteit om die werkzekerheid tot stand te brengen.
Nu kun je daar tegenin brengen dat ook de noodzaak om te moeten concurreren met andere, kapitalistische, bedrijven er voor zorgt dat de MC de prikkel heeft om die flexibiliteit te garanderen. Dus zou je kunnen denken dat een coöperatief conglomeraat toch dat kapitalistische stelsel als omgeving nodig heeft om efficiënt te kunnen zijn. Maar in een coöperatieve economie is die concurrentie er natuurlijk ook, maar dan tussen coöperatieve conglomeraten. Het gaat niet om wel of geen concurrentie, maar hoe je de concurrentie organiseert.
Daartegenover staat dat een kapitalistische economie niet op deze manier, als vanzelf, georiënteerd is op volledige werkgelegenheid. Het winstmotief domineert en dat betekent dat de belangen van de aandeelhouders, of algemener van de kapitaalverschaffers/vermogenden, de beslissingen op het niveau van de bedrijven bepalen. Nu zijn wij met zijn allen, zoals in de vorm van pensioenfondsen, natuurlijk ook kapitaalverschaffers. Maar de beslissingsstructuur is niet zodanig ingericht dat wij als betalers van pensioenpremies volledige werkgelegenheid kunnen afdwingen. Of zelfs dat zouden willen!
Het verwaarlozen van het doel van de volledige werkgelegenheid in een kapitalistische economie blijkt er ook al uit dat dat dat doel "gemakshalve" is neergelegd bij de overheid. Er van uitgaande dat de overheid in staat is om dat kapitalisme voldoende bij te sturen. Maar dat blijkt een lange omweg te zijn over hobbelige wegen. Want het veronderstelt dat kiezers voldoende inzicht hebben in die noodzaak van overheidsbijsturing. En het veronderstelt dat de overheid zich kan onttrekken aan de beïnvloeding en de druk van die partijen die het meest gebaat zijn bij dat kapitalistische stelsel en de ongelijkheid en de zelfverrijkingsmogelijkheden die er mee samen gaan.
Op het ogenblik zien we vooral dat aan die voorwaarden niet is voldaan. De belangen van de kredietverschaffers en de schuldeisers worden vele malen beter behartigd dan de belangen van de beroepsbevolking bij volledige werkgelegenheid. De politieke en economische elite vindt het geen probleem om de werkloosheidscijfers langdurig hoog te laten oplopen.
Dat is misschien wel het "wezenskenmerk" van het kapitalistische stelsel: werkgelegenheid is slechts een middel om iets anders te bereiken. Dat pleit er erg voor om toch maar eens goed na te denken over dat alternatief van de coöperatieve economie.
Yes, there is an alternative to capitalism: Mondragon shows the way | Richard Wolff | Comment is free | guardian.co.uk:
'via Blog this'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten