Robert Skidelsky over de eurocrisis

Lord Robert Skidelski, de veel geprezen Keynes-biograaf, zegt de zo langzamerhand bekende en verstandige dingen over de eurocrisis. Zie de video onderaan dit bericht. Maar na een minuut of zeven zegt hij ook iets interessants over de vraag hoe het mogelijk was dat de euro werd geïntroduceerd met al die constructiefouten die nu zo duidelijk, en pijnlijk, aan het licht komen. Ik geef mijn vertaling van zijn woorden tussen ongeveer 6 en 9 minuten:

De eurozone was een gebrekkige structuur. Het was een muntunie zonder een fiscale unie en zonder een centrale bank met het recht om geld te printen. Er waren dus grote gebreken.

Er gingen in die tijd, los daarvan, ideeën rond dat je geen ander macro-economisch beleid nodig hebt dan het handhaven van prijsstabiliteit. Als dat laatste verzekerd was, en dat was de grote "prestatie" van de Bundesbank voorafgaand aan de euro, dan zouden alle goede dingen daaruit voortvloeien. En de gemeenschappelijke markt zou dan zorgen voor het naar elkaar toegroeien van de condities in de verschillende landen. Het macro-economische probleem zou daarmee opgelost zijn. Dat was de filosofie die aan de eurozone ten grondslag lag.

Het was de algemeen heersende filosofie, ook in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Weg met de Keynesiaanse macro-economische politiek. Weg met het streven naar volledige werkgelegenheid. Het gaat uitsluitend om monetaire stabiliteit. Richt je op de inflatie en dat is alles wat je nodig hebt. En als je dat doet, dan werken alle micro-economische stukjes van de economie precies zo als ze horen te doen.

Je zou bijvoorbeeld geen financiële crisissen meer hebben en daarom kun je het financiële systeem dereguleren. En dat was gewoon verkeerd. Gewoon verkeerd. Alle mensen die nog een restje van een band met Keynes hadden, begrepen dat de private investeringsmachine heel wispelturig was. Onstabiel was. Die tendeert niet zomaar en snel naar een optimaal evenwicht voor de economie. En het opzetten van een systeem zonder die voorzorgsmaatregelen en beschermingen was een geweldige gok. Op basis van wat een nogal abstracte theorie bleek te zijn.

Ik denk dus dat er een aantal elementen waren die leidden tot de constructie van een gebrekkige eurozone: de ideologische of intellectuele gebreken die ik net noemde, de institutionele gebreken en het politieke momentum dat de zaak verder dreef. Het was feitelijk opgezet om Duitsland politiek op een of andere manier onder controle te houden na de eenwording (met de voormalige DDR). En nu hebben we te maken met de negatieve effecten van dat alles (The pigeons are coming home to roost now). Alles is zich nu aan het ontwarren.

Dit bevestigt mijn herinneringen van ergens in de jaren negentig aan persconferenties van Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank, die daar inderdaad altijd alleen maar hamerde op het belang van het uitsluitend gericht blijven op de mate van inflatie. Dat leek toen grote wijsheid....

Maar het blijkt een geweldige gok geweest te zijn, op basis van een abstracte theorie. En het blijkt maar weer eens dat als de hele spraakmakende gemeente iets grote wijsheid acht, dat het dan heel lang kan duren en dat er heel, heel veel tegenbewijzen moeten komen, voor er weer ruimte komt om de zaken onbevangen onder ogen te zien. Dat is het gevaar van sociale zeepbellen.