Armoede maakt ziek door gevoel anders behandeld te worden - Gezondheid en sociale omgeving (20)

Arm zijn betekent in de meeste landen niet alleen dat je weinig geld hebt, maar vooral ook dat je minder geld hebt dan anderen. En vooral dat minder hebben, en daardoor een lagere status hebben, lijkt een belangrijke oorzaak te zijn van de slechtere gezondheid van mensen met lagere inkomens. Eerder schreef ik over onderzoek dat laat zien dat lage status leidt tot meer gepieker en en piekeren vergroot de kans op gezondheidsproblemen. Dat gepieker kan er mee samenhangen dat lage status samengaat met meer chronische angst- en onveiligheidsgevoelens, die weer voortkomen uit een gevoel van gebrek aan controle over het eigen leven. Arm zijn en een lage status hebben maken je meer afhankelijk van anderen. Zie eerder ook dit bericht.

Daarmee komt overeen dat armoede en lage status gepaard gaan met meer chronische stress oftewel allostatische (over)belasting. Allostatische belasting is de slijtage die het gevolg is van voortdurende overactivering van de fysiologische systemen die het lichamelijke evenwicht in stand houden in confrontatie met fysieke en sociale uitdagingen. Hij wordt gemeten aan fysiologische maten als bloeddruk, epinephrine, norepinephrine, cortisol en de Body Mass Index. Zie eerder dit bericht, waarin ik onderzoek besprak dat laat zien dat armoede tijdens de jeugd de mate van stress verhoogt en dat daar weer een gevolg van is dat je op zeventienjarige leeftijd een slechter werkgeheugen hebt. En dat maakt het moeilijker om op school te presteren.

Er is nu het onderzoek Poverty and health: the mediating role of perceived discrimination
van onder andere Gary W. Evans dat er op wijst dat een deel van de chronische stress als gevolg van armoede er uit voortkomt dat armoede en lage status meer gepaard gaan met het gevoel vanwege je achtergrond of je komaf anders behandeld te worden. Anders gezegd: je gediscrimineerd te voelen. In een groep van 252 Amerikaanse adolescenten bleek de sterkte van het verband tussen armoede en stress met 13 procent af te nemen als je rekening hield met gevoelens van discriminatie. Die gevoelens van discriminatie werden gemeten met uitspraken als

• Mensen behandelen me anders door mijn komaf
• Ik heb het gevoel dat ik door mijn komaf van bepaalde activiteiten wordt uitgesloten
• Mensen respecteren me niet op basis van wie ik ben,

waarvan je kon aangeven in welke mate je het er mee eens of oneens was.

Hoe was het ook al weer? Hadden we niet het idee dat je als overheid een inkomensbeleid moet voeren en voor volledige werkgelegenheid en voldoende collectieve sociale zekerheid moet zorgen om dit soort problemen tegen te gaan? Die verzorgingsstaat, die is ergens goed voor.